Halfversleten bankstellen op balkons zijn geen vreemde verschijning in het westelijk deel van de Vrijheidsbuurt. Vitrage of andere raambekleding -vaak rommelig opgehangen of slordig gesloten- belemmert het zicht in veel woningen. Uit een van de vensters in acht verdiepingen tellende Annie Westlandflat klinkt harde rapmuziek. Linker-, rechter-, boven-, noch onderbuur lijkt zich eraan te storen.Dit deel van de Vrijheidswijk, voor een aanzienlijk deel bevolkt door allochtone gezinnen en voor zo’n 10 procent door studenten, is maandag op grond van cijfers van het CBS bestempeld als de minst welvarende wijk van Nederland. Het gemiddelde jaarinkomen ligt op 11.500 euro per huishouden.

„Ach, overal is wel eens wat”, meent G. Deijnum (85), die uitgerust met Nikepet, sandalen en rollator over de Canadezenlaan wandelt. Hij woont sinds twintig jaar in een van de naastgelegen seniorenflats, net buiten het westelijke deel van de Vrijheidswijk. „Arm? Ik weet het niet. Ik kan niet in andermans portemonnee kijken.” Even denkt hij na. „Ze zitten er wel bij, die alleen een AOW’tje hebben. Dat is niet veel.”

De tachtiger heeft al heel wat zien veranderen in zijn omgeving. De flats in zijn straat zijn gerenoveerd, het woonwagenkamp tegenover hem is verdwenen. Binnen afzienbare tijd zal een supermarkt het braakliggende terrein weer opvullen. Aan de overkant van de Lekkummerweg, die het oostelijk deel van de Vrijheidswijk van het westelijke deel scheidt, verrijst straks een multifunctioneel centrum met twee scholen en een wijkgebouw. Ook de grote Annie Westlandflat moet wijken. Twee nieuwe woontorens zijn al opgeleverd.

„Volgend jaar staan we vast niet meer op nummer 1 van deze CBS-lijst”, voorspelt Seiko de Boer van de gemeente Leeuwarden. „We kunnen nu aangeven dat we volop aan het renoveren zijn.” Hij is niet onder de indruk van het onderzoek, gebaseerd op cijfers uit 2004. „We wisten dit allang. We zijn al vanaf 2002 bezig met het opknappen van de wijk.”

Ynze Veld, lid van het wijkpanel Vrijheidswijk, is minder te spreken over het CBS. „Het grenst aan hondsdolheid dat ze met cijfers uit 2004 komen.” Volgens het panellid, die aan de rand van het westelijke deel woont, geeft het de wijk een te negatief imago. „Natuurlijk zijn er gezinnen die van de bijstand leven. Maar onze wijk is in opbouw.”

Neem de Espelbuurt, die bekend staat als een slecht stukje Vrijheidskwartier. De lage huurwoningen met platte daken ogen wat grauw, ondanks de groenstroken die her en der opduiken. Het mooie weer zorgt voor waslijnen vol overhemden, sokken en onderbroeken. Felroze bloeiende bloesembomen contrasteren met de halfgesloopte dakgoten. Veel panden staan -letterlijk- in de steigers. Een enkele bewoner zit op een stoeltje voor het huis.

Nisjtiman Tahir en Zoubaida El Rahil wijzen trots naar twee huizen, midden in een doorsnee rijtje. Ze ogen nieuw en beide verschillen ze net iets van elkaar. Zo wordt alles hier, maken de vrouwen in gebrekkig Nederlands duidelijk. Elke bewoner mag kiezen welk van de twee huizen zijn of haar voorkeur geniet. De huurprijs gaat, ondanks de opknapbeurt, niet omhoog. „Het is goed wonen hier”, zegt El Rahil. „Ze gaan alles nieuw maken. Er komt mooie wijk.”

Alle vernieuwingsactiviteiten in de Vrijheidswijk maken deel uit van het wijkontwikkelingsplan dat de gemeente in 2002 opstelde. De buurt -die tot in de jaren tachtig Lekkumerend heette, maar om het imago te verbeteren een andere naam kreeg- kenmerkte zich jarenlang door sociale woningbouw, aldus projectleider De Boer. Voor de toekomst streeft Leeuwarden naar meer variatie. Zo komen er onder meer twee-onder-een-kapwoningen aan het water.

Na schooltijd fleuren kleurrijk geklede kinderen de straten op. „Er is hier nauwelijks ruimte om te spelen”, roept Gashad (13). „Maar het is wel leuk.” „Asociaal”, zegt een blank meisje van een jaar of 10 met brutale kijkers. Meteen daarna is ze verdwenen. Een straat verder stapt buurtgenoot N. Karwan zojuist op z’n fiets. Hij oogt als een dertiger, maar is bijna 42. „Weet je hoe dat komt?” grapt hij. „Het is goed toeven hier. Ik blijf jong.”