De coalitiepartijen CDA, PvdA en ChristenUnie in de Tweede Kamer hebben met elkaar afgesproken dat ze een parlementair onderzoek naar de Irakoorlog niet zullen steunen. Die afspraak is echter niet bindend voor de Eerste Kamerfracties van genoemde partijen, aldus Balkenende.SP-senator Kox reageerde verheugd op de uitspraken van de premier. Zijn partij is een groot voorstander van een parlementair onderzoek naar de oorlog. De PvdA was daar ook altijd voor, maar de Tweede Kamerfractie heeft zich neergelegd bij de coalitieafspraak en zal een onderzoek niet steunen.

Hoewel de Eerste Kamerfractie van de PvdA niet aan de afspraak is gebonden, voelt fractievoorzitter Noten zich wel „verbonden” aan het regeerakkoord. Hij zei dat de PvdA-senatoren „volledig vrij” zijn om een Irakonderzoek te steunen, maar dat een besluit daartoe pas na een nieuw debat kan worden genomen.

Zelfs als de PvdA’ers een onderzoek steunen, is daar nog steeds geen meerderheid voor in de Senaat. Noten sprak daarom van een „virtuele discussie.” Hij voegde eraan toe dat het opzetten van een dergelijk onderzoek veel tijd kost. „En dan staat de kwestie rond Iran al lang voor de deur. Ik wil niet dezelfde situatie als vier jaar geleden rond Irak.”

Noten pleitte daarom voor een debat op korte termijn over het verlenen van militaire steun bij toekomstige oorlogen. Dat debat moet niet in de eerste plaats over Irak gaan, vervolgde de PvdA’er, „maar wel over de vraag wanneer er nu sprake is van een adequaat volkenrechtelijk mandaat voor militair optreden en hoe de parlementaire betrokkenheid bij het beoordelen daarvan is verzekerd.”

Premier Balkenende noemde zo’n debat „zeer welkom”, maar benadrukte dat de discussie wat hem betreft louter op de toekomst is gericht.

Oud-landmachtbevelhebber Couzy pleit deze week in Vrij Nederland ook voor een Irakonderzoek. De politiek moet open durven zijn, meent hij.