Bij de Immigratie– en Naturalisatiedienst (IND) was lange tijd onduidelijk welke vreemdelingen in aanmerking kwamen voor de identiteitskaart. Bovendien heeft oud–minister Rita Verdonk (Vreemdelingenzaken) geweigerd om ex–asielzoekers die rechtmatig in Nederland verblijven een identiteitskaart te geven.Een woordvoerder van het ministerie van Justitie wijst er in een reactie op dat het hebben van een geldig paspoort een belangrijke eis is voor toelating van migranten. Zij moeten aangemoedigd worden om dat bij zich te hebben en de snelle verstrekking van Nederlandse identiteitskaarten kan daarmee in tegenspraak zijn.

Het rapport van Brenninkmeijer volgt op klachten van vreemdelingen en van VluchtelingenWerk Nederland. Minister Ernst Hirsch Ballin (Justitie) laat weten de aanbevelingen van de ombudsman te bestuderen.

Brenninkmeijer constateert dat de wettelijke identificatieplicht veel vreemdelingen in de problemen heeft gebracht. Het gaat bijvoorbeeld om ex–asielzoekers die wachten op een reguliere verblijfsvergunning en om slachtoffers van mensenhandel.

Zij komen in de knel bij de aanvraag van bankdiensten of hulp van de gezondheidszorg. Ook kunnen jonge vreemdelingen problemen krijgen als zij zich moeten identificeren op school of bij een stageplaats. Voor alle legale vreemdelingen zonder identificatiebewijs geldt dat zij een boete kunnen krijgen als de politie controles houdt.

De ombudsman vindt dat de overheid de identiteitskaarten ter beschikking moet stellen omdat zij identificatie wettelijk heeft verplicht. De aanvraag van een Nederlands paspoort blijkt vaak lang te duren en de overheid moet volgens Brenninkmeijer in de tussenliggende periode zorgen voor een oplossing om te zorgen dat de vreemdelingen kunnen meedraaien in de samenleving.