Slachtoffers, daders en omstanders stimuleren hulp te zoeken bij een advies- en steunpunt huiselijk geweld. Dat is het doel van een nieuwe Postbus 51-campagne die volgende maand van start gaat. Minister Hirsch Ballin van Justitie presenteert de campagne morgen tijdens het congres ”Aanpak huiselijk geweld” van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.Dijkstra juicht het initiatief toe. De psychologe uit Bilthoven houdt zich al ruim twintig jaar bezig met geweld binnen relaties. Ze richt zich op scholing, onderzoek en advies bij onder meer Bureaus Jeugdzorg, in de geestelijke gezondheidszorg en in opvanginstellingen voor mishandelde vrouwen en hun kinderen. Sinds vorige maand is ze bovendien lector huiselijk geweld aan de Avans Hogeschool in Breda.

De maatschappelijke aandacht voor het probleem is de afgelopen jaren sterk toegenomen, stelt de psycholoog. Ze merkt op dat er behalve voor slachtoffers meer oog is gekomen voor de grote groep die getuige is van het geweld. „Kinderen die niet zelf werden geslagen, maar wel zagen hoe hun moeder werd mishandeld, hebben jarenlang in de slagschaduw gestaan. Inmiddels weten we dat het zien van geweld een enorme impact heeft. Je kunt mishandeling met de mantel der liefde bedekken, maar de beelden die kinderen hebben gezien blijven achter en trekken een spoor.”

Bij huiselijk geweld kunnen verscheidene factoren een rol spelen, aldus Dijkstra. Ze noemt onder meer zaken als armoede, jeugdervaringen met geweld en isolement. „Dat laatste is heel belangrijk. Gezinnen die een bloeiend sociaal netwerk hebben, worden regelmatig gecorrigeerd. Het ontbreken daarvan verhoogt de kwetsbaarheid. Vanaf vier jaar gaan kinderen naar school. Tot die leeftijd kan het voorkomen dat bijna niemand hen ziet.”

Wat is de belangrijkste sleutel voor de oplossing van het probleem?
„Openheid is van groot belang. Huiselijk geweld moet bespreekbaar worden gemaakt, zowel in gezinnen als door professionals. Er is permanente educatie nodig. Ik was pas op een school in de Haagse Schilderswijk. Voor sommige groepen ouders daar is slaan heel gewoon. Het komt ook voor dat een kind thuis wordt opgesloten in een kast. Praat daar als school over met ouders. Welke normen hanteer je als je straf geeft? En welk effect heeft een straf? Reik alternatieven aan en wijs ouders op de kinderrechten.”

Ook leerlingen zelf moeten al jong leren dat geweld geen goede oplossing vormt voor een conflict, aldus Dijkstra. „Huiselijk geweld heeft behalve met maatschappelijke problemen en machtsproblemen ook met communicatieproblemen te maken. Leer kinderen dat je een conflict niet moet oplossen door erop los te slaan, maar door erover te praten. Daar voelen ze zich zelf ook prettiger bij.

Relatievorming zou van mij op school een vak mogen zijn dat veel aandacht krijgt. Dan denk ik niet alleen aan relaties met dierbaren maar ook aan het algemeen menselijke verkeer. We hebben daarin allemaal een verantwoordelijkheid. Het gaat iedereen aan.”

Er is veel aandacht voor huiselijk geweld, maar de problemen blijven groot. Teleurstellend?
„We hebben sinds 1972 Advies- en Meldpunten Kindermishandeling. Nu komen er ook steeds meer advies- en steunpunten voor huiselijk geweld. Het is nog te vroeg om te zeggen wat het effect daarvan is. In ieder geval hebben ze een brede deur waardoor zowel beroepskrachten, mishandelde vrouwen, kinderen én plegers van geweld terecht kunnen. We kunnen huiselijk geweld niet uitbannen, hoezeer we ons best ook doen. Dat is een pijnlijke boodschap. Maar het is al winst als we in een eerder stadium aandacht voor het probleem krijgen. Hoe eerder je hulp kunt bieden, hoe beter.”

U bent sinds kort lector huiselijk geweld. Wat wilt u de komende vijf jaar bereiken?
„Ik begin graag bij de basis. Als lector zie ik het als mijn belangrijkste opdracht een verbinding te leggen tussen onderwijs en onderzoek, tussen studenten social studies en werkers in de opvang. Professionals bevinden zich in een schatkamer met ervaringen. Door hen die kennis en ervaring met studenten te laten delen, kunnen deze moeilijkheden die ze later tegenkomen beter aanpakken.”