De Stichting Atlas voor Gemeenten zegt vanmorgen in Trouw dat dit te wijten is aan verouderde en onnauwkeurige methoden die het ministerie van Volkshuisvesting hanteert. In de 23 ontbrekende wijken heeft meer dan de helft van de bewoners te maken met overlast en onveiligheid.Door de gehanteerde methode hebben wijken met flats en een grote concentratie allochtonen grote kans op de lijst terecht te komen, terwijl nieuwbouwwijken buiten beeld blijven, zoals in Almere en Zoetermeer. Ook (delen van) wijken in Gouda, Venlo, Lelystad en Emmen blijven buiten beschouwing.

Daardoor krijgen deze steden geen geld voor de wijken. Volgens minister Vogelaar kunnen deze wijken alsnog aanhaken als ze een „overtuigend verhaal” hebben.

De wijk Ondiep in Utrecht, die vorige week in het nieuws was wegens rellen, staat wel op de lijst van Vogelaar. Tot nog toe was onduidelijk of Ondiep op de lijst zou prijken. Maar volgens Vogelaar is dat gebeurd op basis van de gebruikte indicatoren, en „absoluut niet” door de problemen van de afgelopen week.

Zoals verwacht staat Rotterdam met zeven wijken boven aan de lijst. De PvdA-bewindsvrouw begint daar maandag haar wijkentoer, onder het motto ”Samen buurten, samen binden”.

Amsterdam volgt op de tweede plaats met vijf wijken. Den Haag, Utrecht en Arnhem staan met vier wijken gedeeld derde. Eindhoven (drie) en Groningen (twee) staan ook meer dan één keer vermeld. De minister zal de komende tijd alle veertig wijken, verdeeld over achttien gemeenten, aandoen. In de tweede helft van juni moet dat resulteren in een actieplan.

Haar inzet is meer „focus” in het zogenoemde grotestedenbeleid, dat overigens gewoon doorloopt. „In de veertig wijken gaan we daarbovenop extra inspanningen doen.”

Die inspanningen spitsen zich toe op wonen, werken, leren, integreren en veiligheid. Dat vergt afstemming met collega’s, en ontkokering. „Dat zal een enorm karwei worden”, erkende Vogelaar, die tien departementen en zeven collega’s telde die bij de problematiek zijn betrokken.

De lijst is samengesteld na onderzoek en op basis van achttien objectieve indicatoren. „Het moesten wijken zijn met een opeenhoping van problemen.” Gekeken is naar de fysieke kant (zoals kwaliteit van de woningen), de sociale kant (werkloosheid, opleidings- en inkomensniveau) en de beleving van bewoners.

De keuze is voorgelegd aan de betrokken gemeenten, die zich er volgens Vogelaar in konden vinden. Degenen die erbuiten vallen, zijn niet gehoord en zullen vast niet blij zijn, veronderstelde de minister. „De wijkenaanpak betekent extra investeringen, budget en aandacht.”

De bedoeling is dat er per wijk met alle betrokken partijen (van bewoners, jongerenwerkers en bestuurders tot woningcorporaties) meetbare en dus harde doelen worden afgesproken over de mate van werkloosheid, de schooluitval en de onveiligheidsbeleving, die aan het einde van deze kabinetsperiode moeten zijn bereikt. „Ik zal mijn stinkende best doen dat dat lukt”, zei ze.

Amsterdam, Rotterdam en Utrecht reageerden tevreden. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wil wel uitleg over de criteria voor de keuze van de veertig wijken. De VNG is bovendien bezorgd over de gevolgen van de financiering van de wijkenaanpak voor de gemeentefinanciën. Het Rijk wil een miljard euro inzetten.

Van de woningcorporaties wordt een jaarlijkse bijdrage van 750 miljoen verwacht. Brancheorganisatie Aedes heeft voor de eerste twee jaar telkens 600 miljoen beloofd.