Advocaat G. J. Knoops kreeg maandag voor het gerechtshof in Leeuwarden bijna twee uur de tijd om de claim van de beide Puttense mannen toe te lichten. Vier maanden nadat hetzelfde hof Herman du Bois en Wilco Viets vrijsprak van de verkrachting van en moord op stewardess Christel Ambrosius in Putten, wilde Knoops aantonen dat 4,4 miljoen euro voor de twee mannen samen een alleszins redelijk bedrag is.

Knoops probeerde het OM bij voorbaat de wind uit de zeilen nemen door in te brengen dat de aanvankelijke bekentenis van de twee mannen hun niet is aan te rekenen. „Politie en justitie hebben aan zichzelf te wijten dat de twee zich verdacht hebben gemaakt met een bekentenis.” De Putten-zaak is, aldus de advocaat, uniek in de Nederlandse rechtsgeschiedenis, zodat ook voor de schadeclaim unieke normen moeten gelden. „Ze misten zeven jaar van hun leven, iets wat met geld niet meer is goed te maken.”

Een reeks voorbeelden van eerdere gevallen waarin justitie afweek van de geldende regels ondersteunden Knoops betoog, zij het dat er geen jurisprudentie voorhanden is van zaken waarbij de (ex-)verdachten hun straf volledig uitzaten en na herziening vrijspraak volgde. „Vergeet verder ook niet dat de mannen in een kleine gemeenschap als Putten voor het leven zijn gestigmatiseerd. We hebben het wel over een gewelds- en zedenmisdrijf van de ergste soort”, aldus de raadsman.

Advocaat-generaal S. Tempel vindt echter dat de twee mannen het stigma grotendeels aan zichzelf te wijten hebben omdat ze de publiciteit zochten met hun zaak. Volgens Du Bois hadden zij geen andere keus, „omdat elke deur voor onze neus dichtging. Het is aan misdaadjournalist Peter de Vries en aan oud-hoofdcommissaris Blaauw te danken dat de zaak uiteindelijk werd herzien en wij zijn vrijgesproken. Waren zij er niet geweest, dan hadden wij hier niet gezeten.”

Volgens Tempel is de zaak Putten „allesbehalve uniek” en dient het hof de schadeclaims louter zakelijk te bekijken. Het is, zegt hij, niet de bedoeling „dat de staat alles maar vergoedt wat raadslieden declareren. We moeten zuiver en transparant omgaan met overheidsgeld.” Knoops zei daarop met zoveel woorden dat het OM er nog met een koopje afkomt als de claim van 4,4 miljoen euro zou worden toegewezen, „omdat heel veel zaken niet zijn gedeclareerd die daarvoor wel in aanmerking komen.”

Na afloop van de zitting toonden Viets en Du Bois zich teleurgesteld over de zienswijze van justitie. „Na onze vrijspraak werd binnen een uur in dit gebouw onze onschuld al openlijk betwijfeld. Op deze manier zal de helft van de bevolking altijd aan onze onschuld blijven twijfelen.” Du Bois benadrukte dat het hen niet in de eerste plaats te doen is om het geld. „Als ik m’n anonimiteit terug kon krijgen, zou ik daar alles voor over hebben.”

Belangrijker dan het geld vinden de zwagers dat de echte dader wordt ontmaskerd. Een rondzingend bericht dat de politie het onderzoek in de zaak zou hebben heropend, noemen de twee „hoopvol”, al hebben ze er zelf niet van gehoord.

Woordvoerder A. Top van de politie Noord- en Oost-Gelderland bevestigde vanmorgen dat in opdracht van het openbaar ministerie in Zutphen „een paar rechercheurs” bezig zijn „wat losse eindjes te onderzoeken. Het OM heeft het arrest van de vrijspraak bestudeerd en afgewogen dat het nog wel zin heeft een aantal dingen na te trekken. Of dat een heropening betekent, weet ik niet. De wet zegt nergens wat heropenen betekent. Een paar rechercheurs, geen team van een man of tien, loopt nog wat dingen na.”

Het gerechtshof Leeuwarden doet op zijn vroegst over zes weken uitspraak.