Dat blijkt uit een onderzoek van het Japanse universiteitsziekenhuis Surugadai Nihon. De resultaten zijn vrijdag gepubliceerd in het medische tijdschrift The Lancet.De onderzoekers zetten de resultaten van reanimatie op een rij bij ruim 4068 slachtoffers van een hartstilstand. Van hen kregen er 439 alleen hartmassage, 712 hartmassage en beademing en 2917 kregen geen hulp. Alleen hartmassage resulteerde in een twee keer betere overleving (22 procent) en kwaliteit van leven na de hartstilstand dan een combinatie van hartmassage en beademing (10 procent overleving).

Het ging om slachtoffers met een gecombineerde hart- en ademstilstand, die binnen vier minuten nadat ze plotseling bewusteloos neervielen hulp kregen. Daarnaast behoorden er mensen toe die een ritmestoornis hadden die met een stroomstoot van een defibrillator was te herstellen.

Uit andere studies bleek eerder dat hartmassage alleen tenminste even effectief is als hartmassage in combinatie met beademing. Uit het nieuwe onderzoek blijkt bovendien dat de slachtoffers die alleen hartmassage kregen minder neurologische restverschijnselen vertonen dan de patiënten die daarnaast ook worden beademd.

De redactie van The Lancet hecht grote waarde aan het onderzoek en pleit in een commentaar bij monde van de Amerikaanse cardioloog Gordon Ewy van de Universiteit van Arizona in Tucson voor snelle aanpassing van de reanimatierichtlijnen.

Ewy plaatst wel enkele belangrijke kanttekeningen bij de studieresultaten. Het gaat om de grote groep slachtoffers (90 procent van het totaal) die plotseling bewusteloos neervalt met een hartstilstand. Hun bloed bevat nog ruim voldoende zuurstof en beademing is om die reden niet nodig. Mond-op-mond-beademing is volgens Ewy om diverse redenen zelfs schadelijk. Allereerst omdat veel omstanders de techniek niet goed beheersen en terugschrikken voor reanimatie uit angst voor het oplopen van een besmettelijke ziekte. Mond-op-mond-beademing leidt volgens Ewy ook tot te lange onderbreking van de hartmassage.

Door het beademen onstaan ook drukverschillen in de borstkas die tot gevolg hebben dat bloed minder goed terugstroomt naar het hart. Ook vermindert de toch al marginale bloedstroom naar de hersenen, aldus Ewy, die daarbij verwijst naar twee andere studies.

Ewy vindt de huidige richtlijnen tekortschieten omdat ze geen verschil maken tussen slachtoffers met een plotselinge hartstilstand waarbij het bloed nog goed is voorzien van zuurstof en slachtoffers van een ademstilstand. Bij de laatste groep wordt het slagaderlijke bloed nog enige tijd rondgepompt voordat het hart ook stilstaat en daalt het zuurstofgehalte snel. Het gaat in dat laatste geval om slachtoffers van een verdrinking, verstikking of mensen die een overdosis medicijnen hebben ingenomen waardoor ze een ademstilstand krijgen. Deze groepen dienen wel te worden beademend in combinatie met hartmassage, aldus Ewy.

De Nederlandse Hartstichting was vrijdagmorgen niet voor commentaar bereikbaar.