Het leek allemaal zo mooi woensdagavond in de Haagse wandelgangen, enkele uren na het sluiten van de stembussen voor de verkiezingen van Provinciale Staten. De grote vraag van de verkiezingsdag -is de nieuwe combinatie in staat om in de Senaat een meerderheid te verwerven?- was beantwoord ten gunste van de nieuwe coalitie.Woensdagavond na tienen wezen de trends steeds in dezelfde richting: CDA en PvdA verliezen en komen samen uit op 37 zetels: 22 voor het CDA (was 23) en 15 voor de PvdA (was 19). De ChristenUnie boekt winst en behaalt 4 zetels in de Senaat (was 2).

De coalitiefracties zouden samen 41 van de 75 zetels in handen krijgen. De coalitie kon tevreden zijn en rustig de 29e mei afwachten, de dag waarop de kersverse Statenleden de nieuwe Eerste Kamer kiezen.

Een dag later hangt de vlag er anders bij. De rekenmeesters van het ANP hielden bij het bepalen van het aantal zetels voor de Eerste Kamer onder meer geen rekening met lijstverbindingen die de partijen in de Eerste Kamer aangaan.

Dat kon ook moeilijk, want die verbindingen zijn nog niet gemaakt. Maar die samenwerkingsafspraken tussen partijen zijn wel bepalend voor de verdeling van de restzetels. Wat zijn de feiten, twee dagen na de statenverkiezingen?

Dit is nagenoeg zeker: de PvdA verliest een zetel ten opzichte van de uitslag van woensdagavond. Daarmee komt de partij op 14 senatoren. Dit scenario wordt werkelijkheid als de SP, Groen Links en de Partij voor de Dieren bij de Eerste Kamerverkiezingen besluiten een lijstverbinding aan te gaan en de PvdA zogezegd links laten liggen. Dat ze dit gaan doen, staat bijna vast. Het is hun gezamenlijk belang het overwicht van de coalitie zo klein mogelijk te maken.

Minder duidelijk ligt de zetelverdeling bij de christelijke partijen. Het CDA heeft in elk geval geen recht op 22, maar op 20 of 21 zetels. De christelijke partijen hebben in principe samen 26 zetels te verdelen, maar er is een mogelijkheid om een extra zetel te bemachtigen. Wat zijn in dit kamp de opties?

De christelijke partijen gaan geen lijstverbinding aan. Dan krijgt het CDA 21 zetels, de ChristenUnie 4 en de SGP 1. De coalitie behaalt 39 zetels.

ChristenUnie en SGP gaan een lijstverbinding aan, dus zonder het CDA. In dat geval komt het CDA uit op 20 zetels, de ChristenUnie op 4 en de SGP op 2. Dit zal ook de uitslag zijn als CDA en SGP hun lijsten met elkaar verbinden. In deze gevallen krijgt de coalitie van CDA, PvdA en ChristenUnie de kleinst mogelijke meerderheid in de Senaat: 38 van de 75 zetels.

De ChristenUnie gaat een lijstverbinding aan met het CDA, dus zonder de SGP. In die situatie houdt het CDA 20 zetels en de ChristenUnie krijgt er 5. De SGP blijft steken op 1. De coalitie krijgt 39 zetels.

CDA, ChristenUnie en SGP gaan een gezamenlijke lijstverbinding aan. In dat geval bemachtigen de christelijke partijen samen 27 zetels: CDA 21, ChristenUnie 4 en SGP 2. De coalitie krijgt 39 zetels.

Het CDA zal gaan voor optie 1 of 4. De partij krijgt dan in ieder geval 21 zetels. De SGP zal willen kiezen voor 2 of 4. Alleen in die gevallen behouden de staatkundig gereformeerden hun huidige twee zetels.

Optie 3 is het gunstigst voor de ChristenUnie, maar die is voor CDA en SGP minder gunstig. De keus is aan de ChristenUnie. Kiest deze partij voor een extra zetel voor zichzelf of voor optie vier, de versterking van de christelijke politiek in zijn geheel?