DEN HAAG (ANP) – Het nieuwe kabinet is volgens VVD–leider Rutte „betuttelend en bevoogdend". Rutte zei dat donderdag in het debat over de regeringsverklaring.

Hij trok hard van leer tegen de medisch–ethische paragraaf van het regeerakkoord. Met name het voornemen om te onderzoeken of het recht op leven in de grondwet kan worden opgenomen, zint de VVD niet. Volgens Rutte is dat „ander Nederlands voor: geen abortus en euthanasie".

Ook op het handhaven van het verbod op onderzoek met gekweekte stamcellen, de bescherming van ambtenaren met gewetensbezwaren tegen het homohuwelijk en het opheffen van de sollicitatieplicht voor bijstandsmoeders met jonge kinderen uitte Rutte scherpe kritiek. Het argument dat ook het vorige kabinet, met daarin de VVD, geen stamcelonderzoek toestond, woof hij weg. „De situatie is nu anders dan vier jaar geleden".

Rutte hekelde ook het kabinetsvoornemen om eerst honderd dagen te overleggen met allerei sectoren in de maatschappij voor het regeerakkoord nader uit te werken. Volgens Rutte leidt dat tot stroperigheid, traagheid en het plaatsen van deelbelangen boven het algemeen belang.

De VVD–leider formuleerde vier hoofdbezwaren tegen het kabinetsbeleid: de grenzen gaan open, hard werken wordt bestraft, de files worden langer en er komen minder politieagenten.

D66 gaat oppositievoeren naast het „christelijk–conservatieve" kabinet van CDA, PvdA en ChristenUnie. D66–leider Alexander Pechtold zei te willen laten zien dat het in Nederland de komende jaren „vrijer en vrijzinniger kan, zonder betutteling".

Pechtold toonde zich teleurgesteld omdat in het regeerakkoord de hypotheekrenteaftrek ongemoeid blijft en er geen onderzoek komt naar de Nederlandse steun aan de Irak–oorlog. „De doofpot blijft", aldus Pechtold.

Ook is de D66’er bezorgd over de dreigende aantasting van verworvenheden rond abortus en euthanasie. Hij hekelde de „gelatenheid, grenzend aan onverschilligheid" bij de PvdA die de in zijn ogen beperkingen in het regeerakkoord heeft toegestaan.

Nederland wordt onder het kabinet Balkenende IV „tien keer socialer, sterker en groener”. Fractieleider Tichelaar van de PvdA heeft dat donderdag gezegd in het debat over de regeringsverklaring. „Het roer is om”.

Volgens Tichelaar maakt het kabinet een einde aan het tijdperk van „ikke, ikke, ikke” van het neoliberalisme. Ook de stijl van regeren wordt anders. „Dit is geen kabinet dat het stoer vindt om ruzie te zoeken”. Het legt de nadruk op overleg in plaats van op „spierballen”.

Tichelaar gaf toe dat het PvdA–verkiezingsprogramma „niet integraal is opgenomen in het regeerakkoord”. „En toch: dit is ons kabinet”.
Tichelaar uitte zijn tevredenheid over de afspraken in het regeerakkoord over onder meer het aan de slag helpen van WAO’ers en laagopgeleiden en over de extra investering in het onderwijs. Wel wil hij opheldering van premier Balkenende over de bezuiniging van 155 miljoen in het middelbaar beroepsonderwijs.

Tichelaar erkende ruiterlijk dat het afzien van een parlementair onderzoek naar de Nederlandse missie in Irak „een heel moeilijk punt” voor de PvdA is geweest in de kabinetsformatie. CDA en ChristenUnie voelden er echter niets voor. „Wij hebben onze knopen geteld en ons verlies genomen”.

Tichelaar werd hierover hard aangevallen door SP–leider Marijnissen en D66–leider Pechtold. Marijnissen noemde de PvdA–opstelling over Irak „ongeloofwaardig”. „Als dit geen breekpunt is, wat dan wel?”