Plasterk ziet de verlichting als de hoogste verworvenheid van het mensdom. Hij wil christenen echter de ruimte bieden. „Ouders moeten de vrijheid hebben om hun kinderen naar een bijzondere school te sturen, omdat daar de opvattingen van thuis worden gedeeld”, zei hij in 2004 in een interview met deze krant.Plasterk is wel omschreven als veelzijdig begaafd en intelligent, maar ook als spijkerhard en oppervlakkig, geen man van het afgewogen oordeel. In het blad Intermediair werd de vraag gesteld of een ministerschap voor Plasterk wel een goed idee is. „Dat heeft niets te maken met zijn kwaliteiten, maar alles met zijn karakter. Wordt Plasterk niet te veel gedreven door de obsessieve ambitie overal de beste in te willen zijn, in plaats van door politiek engagement? Is hij niet veel te eigenzinnig en arrogant? Is de columnist die keihard tegenstanders neersabelt met zijn pen, wel in staat tot diplomatie en politieke compromissen? En bovenal: stort de man, die op tien borden tegelijk wil schaken, straks niet in?”

Directeur H. Vos van scholenorganisatie VGS stelt zich afwachtend op. „Het kan voor het onderwijs positief zijn dat er een wetenschapper tot minister wordt benoemd. Met het feit dat de nieuwe bewindsman atheïst is, zijn we natuurlijk niet blij. Ik hoopte dat Van der Hoeven op Onderwijs zou blijven en had haar ook niet direct op Economische Zaken verwacht.”

Hopelijk geeft Plasterk het bijzonder onderwijs inderdaad alle ruimte, zegt Vos. „Ik wil hem niet bij voorbaat in een hoekje plaatsen; laten we hem op zijn daden beoordelen. Als columnschrijver kun je van alles zeggen, maar als je verantwoordelijkheid draagt, stuit je op een weerbarstige praktijk.”

„Plasterk was nogal helder in zijn kritiek op het onderwijsbeleid en heeft dus heel wat waar te maken”, zegt drs. H. Lamberink, directeur van de vrijgemaakt gereformeerde scholenorganisatie Concent. „Het regeerakkoord bevat positieve punten: een overheid die verder terugtreedt, minder werkdruk voor leraren die daardoor meer ruimte voor contact met de leerlingen krijgen, geen acceptatieplicht voor bijzondere scholen. Dat laatste betekent voor christelijke scholen wel een uitdaging: hoe kunnen we bijdragen aan het oplossen van de maatschappelijke problemen? We zullen daarin creatief moeten zijn.”

Ook woordvoerster G. Huis van de Besturenraad van het protestants-christelijk onderwijs noemt de terugtredende overheid als positief punt. „Plasterk heeft zich daar sterk voor gemaakt: de overheid moet naar het eindresultaat kijken en zich niet met de inhoud bemoeien. Anderzijds mag ze scholen wel aanspreken op zorgvuldige omgang met de grondslag en traditie. Dat vinden wij een prima ontwikkeling.”

Plasterk ziet geen rol voor godsdienst in de politiek. „Ik ben benieuwd hoe zijn samenwerking met de christelijke ministers gaat verlopen”, zegt Lamberink.