Het ’debat voor spek en bonen’ kwam er toch. Op aanvraag van CDA-vicefractievoorzitter Verhagen (mede namens PvdA en ChristenUnie) discussieerden de partijen in Den Haag donderdagavond feitelijk over niets.Nadat CDA-leider Balkenende had aangegeven dat hij de kenschets dat het regeerakkoord een terugkeer naar het poldermodel betekent, niet als kritiek maar juist als een verdienste beschouwt, was het snel afgelopen. De coalitiefracties hadden Wijffels eigenlijk weinig te vragen. En de oppositiepartijen al helemaal niet.

Misschien verwoordde fractieleider Wilders van de PVV het gedeelde gevoelen van de oppositie donderdagavond nog het treffendst tijdens het onderhoud, dat nauwelijks drie kwartier duurde. „Dit debat is volkomen zinloos. En wanneer mijn fractie het eens is met die van Groenlinks, dan is er héél wat aan de hand.”

Ook SP-voorman Marijnissen was van meet af aan fel gekant tegen het debat. Slechts „uit beleefdheid” stelde hij informateur Wijffels dan toch maar een enkele vraag. Of het „waar is van die tafel?”

Het gerucht doet namelijk de ronde dat de vertegenwoordigers van de beoogde coalitiefracties CDA, PvdA en ChristenUnie gedurende alle informatiegesprekken met Wijffels rondom dezelfde, ovale tafel zouden hebben gezeten. Die tafel zou dus letterlijk zijn meegereisd vanuit de bossen van landgoed Lauswolt in het Friese Beetsterzwaag naar achtereenvolgens het Haagse Catshuis en De Zwaluwenberg bij Hollandsche Rading om uiteindelijk weer in het Catshuis te belanden voor de finale besprekingen.

„Het antwoord is ja”, gaf Wijffels grif toe. En de oud-SER-voorzitter en huidig Nederlands bewindvoerder bij de Wereldbank had daar een goede reden voor. Gedurende „kwetsbare processen” zoals de afgelopen informatieperiode draait veel, zo niet alles, om de „contactintensiteit”, proclameerde hij. „Dan vergemakkelijkt een ovale tafel de dialoog, vergeleken met een rechthoekige tafel waaraan je niet iedereen goed kunt zien.”

Marijnissen lag in een deuk, zowel om zijn eigen vraag als om het veel te serieuze antwoord van de informateur.

Met een verwijzing naar de biologie memoreerde SGP-fractievoorzitter Van der Vlies tijdens zijn inbreng nog eens aan het besloten karakter van de achterliggende informatieperiode. Hij zei daar alle begrip voor te hebben. „Een broedende kip moet je niet storen. Hooguit ga je naarmate de broedtijd vordert uit nieuwsgierigheid wat vaker kijken, om te zien of er al kuikens zijn.”

Het besloten overleg werd door PvdA-leider Bos verdedigd met een opvallend calvinistische ontboezeming. De achterliggende weken waren wellicht niet het „toppunt van democratie en transparantie”, redeneerde hij, „maar we zochten naar rust en veiligheid omdat wij onze eigen zwaktes kennen. Allemaal hebben we moeite om het journaille te weerstaan. En op dat soort momenten zeggen we net iets meer dan goed is.”

De onderhandelaars van CDA, PvdA en ChristenUnie lieten zich dus opsluiten in Beetsterzwaag en later bij Hollandsche Rading voor hun eigen bestwil. Bos: „Net zoals Odysseus zich liet vastbinden aan de mast, om de verleidelijke lokroep van de Sirenen te kunnen weerstaan.”