Het toezicht was woensdag een van de onderwerpen op de nieuwjaarsbijeenkomst van de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) in congrescentrum De Reehorst. De bijeenkomst was voor het eerst ook toegankelijk voor externe relaties van de hogeschool. Na een referaat van CHE-topman dr. Kees Boele was er een discussie met de Kamerleden Van der Vlies (SGP) en Joldersma (CDA) en bestuurslid Presley Bergen van de Vereniging Beter Onderwijs Nederland (BON).Boele kondigde in zijn referaat aan dat de CHE is uitgenodigd door het ministerie van Onderwijs om mee te doen aan een proefproject met geïntegreerd en proportioneel toezicht. Geïntegreerd houdt in dat het toezicht door de verschillende instanties in het hbo wordt gebundeld in één organisatie. Proportioneel betekent dat het toezicht afneemt naarmate de hogeschool zijn zaken beter op orde heeft.

Boele juichte het proefproject van harte toe, want hij wordt -met collega-bestuurders- dol van de vele ’pottenkijkers’ in het hbo. Hij noemde er een handvol, variërend van de onderwijsinspectie tot de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). Met één zin maakte Boele zijn onbehagen duidelijk: „Het is een collectieve gekte geworden.”

Dat was koren op de molen van BON-bestuurslid Bergen. Hij zei zich verdiept te hebben in de procedures die scholen moeten doorlopen om opleidingen geaccrediteerd te krijgen. Die accreditatie is nodig om door de overheid erkend en bekostigd te worden. Volgens Bergen worden scholen overladen met pakken papier. Erger nog: „Er gaan driehonderd vragen over de organisatie van het onderwijs en drie over de inhoud. Hoezo een kwaliteitsbeoordeling?”

Geleerd
Ook Kamerlid Van der Vlies vond dat er wel iets moest veranderen in het toezicht, maar hij oordeelde milder. „De overheid is bezig scholen meer vrijheid te geven, maar dat loslaten moet in Den Haag geleerd worden.” Dat ontlokte de reactie uit de zaal dat de overheid al tien jaar roept dat zij een stap terug wil doen. „Zweden heeft een ministerie van Onderwijs met 600 medewerkers, Nederland met 3000. Terwijl Nederland echt niet vijf keer zo veel inwoners telt”, aldus een oud-medewerker van de CHE.

Boele gooide olie op het vuur door te zeggen dat hij „eigenlijk helemaal niet zo veel last van de overheid” heeft. Dat leek in tegenspraak met zijn lezing, maar de strekking van zijn woorden was een andere: „De overheid vindt inhoudelijk nooit iets van wat wij hier doen.” Dat bracht Kamerlid Joldersma op het idee hbo-opleidingen niet steeds weer stuk voor stuk te laten keuren, maar dat één keer te doen en vervolgens de desbetreffende hogeschool zijn eigen kwaliteit te laten controleren. Van der Vlies, bedachtzaam: „Pas op met de slager die zijn eigen vlees moet keuren.”

NVAO-voorzitter dr. Karl Dittrich hoorde het gekrakeel over accreditatie met gekromde tenen in de zaal aan. Vooral de uitlatingen van BON-bestuurder Bergen schoten hem in het verkeerde keelgat. „U wakkert met uw ongenuanceerde voorstelling van zaken een angstgolf in het onderwijs aan. Alsof elke school iedere keer alles uit de kast moet halen om te bewijzen dat hij goed is.”

Dittrich kreeg bijval van CHE-medewerker Leo van Hoorn, betrokken bij de sector godsdienst pastoraal werk. „Ik heb met mijn team net twee accreditaties achter de rug. Het was inderdaad even een klusje. We werden op 26, 27 punten beoordeeld. We hebben er met vreugde aan meegewerkt en kregen nog een leuke beoordeling ook.”