Een ontsnapte tbs’er kan een groot gevaar vormen voor de samenleving. Spraakmakende vluchtpogingen veroorzaken vaak grote commotie onder de bevolking.In juni 2005 neemt Wilhelm S. tijdens zijn verlof de benen en slaat een week later bij een boottochtje een 73-jarige Amsterdammer dood. Begin oktober 2006 ontkomt een 31-jarige tbs’er aan zijn begeleiders, berooft twee mensen en verkracht in Rotterdam een 20-jarige vrouw.

Het Korps landelijke politiediensten (KLPD) is nu een jaar verantwoordelijk voor de opsporing en aanhouding van ontsnapte tbs’ers. Eind 2005 hebben de toenmalige ministers Remkes en Donner besloten deze taak aan het KLPD op te dragen.

KLPD-korpschef Peter van Zunderd kan de tbs’ers weer opsporen die anderen zich laten ontglippen.

Hebt u er een ondankbare taak bijgekregen?

„Nee hoor. Ik denk dat we het voortvarend hebben aangepakt. Iedere tbs’er zit weer binnen. De een sneller dan de ander, maar het is wel gelukt.”

Bijna veertig ontsnappingen. Dat is nogal wat.

„Vind ik ook. Het kost grote inspanning om ontsnapten weer terug te brengen. Dat geeft niet, daar is de politie voor. We moeten echter wel kijken of het efficiënter kan. Voorkomen is beter dan genezen. Resocialisatie is belangrijk, dat begrijp ik. Dat daarbij enig risico moet worden genomen, begrijp ik ook. Als iemand zich echter onttrekt aan het toezicht, moet je hem zo snel mogelijk weer terugbrengen. Daarom pleit ik voor het toepassen van technische middelen. We moeten voorkomen dat hij in staat is een spoor van ellende achter te laten.”

Welke mogelijkheden hebt u om ontsnappingen te voorkomen?

„Het KLPD ontwikkelt op dit moment samen met het ministerie van justitie een elektronische enkelband. Een tbs’er moet tijdens zijn proefverlof een apparaat dragen dat voortdurend signalen uitzendt, waarmee hij te allen tijde is te traceren. Verder werkt justitie aan een proef met een stroomslot. Een tbs’er krijgt bij zijn vluchtpoging een stroomstoot, waardoor zijn been op slot staat.”

Rigoureuze maatregelen?

„Als je ziet wat er soms gebeurt, vind ik dat ook gerechtvaardigd.”

Waarom duurt het zo lang voordat een effectieve methode tegen ontsnappingen wordt gevonden?

„Het is ingewikkelder dan je denkt. We zitten met een aantal technische moeilijkheden. De drager van een enkelband moet bijvoorbeeld ook een batterij met zich meedragen waarop het apparaat werkt. Bovendien moet zo’n enkelband niet gemakkelijk te manipuleren zijn. Bij een vorige proef kon een tbs’er eenvoudig de gps-zender afplakken met zilverpapier, waardoor hij onzichtbaar was voor de satelliet. Dat soort dingen moeten we voorkomen.”

We kunnen mensen op de maan zetten, maar nog altijd niet een tbs’er elektronisch in de gaten houden?

„Technisch is het op te lossen, maar het is lastiger dan het lijkt.”

Is er in het verleden voldoende prioriteit aan dit probleem gegeven?

„Laten we vooruitkijken. We gaan er nu voortvarend mee aan het werk. We moeten voorkomen dat tbs’ers die weten te ontsnappen opnieuw in de fout gaan. Dat is een ernstig risico waaraan ik hoge prioriteit geef.”

Justitie concludeerde vorig jaar in een onderzoek dat de bijdrage van een elektronisch volgsysteem gering is.

„Er is meer mogelijk dan sommige mensen denken. De techniek staat niet stil. Voor de opsporing is het zeker de moeite waard om alle mogelijkheden verder te onderzoeken. We hebben bij het KLPD technische mensen die ervaring hebben met dit soort dingen.”

Hebt u nog meer in petto?

„Daar kan ik niets over zeggen.”

Wanneer kan de eerste elektronische enkelband worden ingezet?

„Ik verwacht over een paar maanden. We hopen daarmee iets in huis te krijgen dat ook daadwerkelijk functioneert.”

Gaat het goed komen?

„Daar doen we alles aan.”