Er zijn geen andere vergelijkbare situaties bekend waarbij sprake was van vermeende misdragingen bij gedetineerden door de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). Ook bij andere missies waren geen meldingen hierover.Dat heeft minister Kamp (Defensie) vrijdag geantwoord op 81 vragen van de Tweede Kamer. Aanleiding was berichtgeving in de Volkskrant dat MIVD-leden tijdens de missie in Irak gedetineerden hebben gemarteld. De Tweede Kamer was geschokt en eiste opheldering. De Kamer wilde onder meer weten of Kamp op de hoogte was, of het vaker was gebeurd en hoe het er nu aan toe gaat op andere missies, zoals in Afghanistan.

De MIVD heeft in oktober 2003 bij de verhoren van vijftien personen een geblindeerde stofbril opgezet, hard geluid gebruikt en water over hen heen gegooid om hen wakker te houden. Kamp bevestigt dat, maar gaat niet in op de vraag of die methoden buiten het internationaal recht vallen. Hij wacht eerst het werk van de onafhankelijke commissie af, die hij vorige week instelde, ook namens Justitie.

De bewindsman schuift veel inhoudelijke kwesties en details door naar de commissie. Die onderzoekt onder leiding van oud-SGP-Kamerlid Van den Berg alle feiten en omstandigheden en wat daarna gebeurde met de relevante informatie binnen Defensie, het openbaar ministerie en de Koninklijke Marechaussee.

In oktober 2003 meldde de Nederlandse kampcommandant dat mogelijk onzorgvuldig was gehandeld bij de verhoren. De Koninklijke Marechaussee onderzocht dit in opdracht van het OM. Kamp werd over de melding ingelicht. Het OM vond op basis van de bevindingen van toentertijd een strafrechtelijk onderzoek niet nodig.

De minister werd niet schriftelijk ingelicht over het besluit van het OM. Of dat mondeling wel is gebeurd, valt niet meer te achterhalen. De oppositie vindt het vreemd dat Kamp de uitkomst niet wist, zeker gezien de gevoeligheid die er bestond over wangedrag door Amerikaanse militairen. Maar volgens Kamp was dat formeel niet nodig, omdat er geen strafrechtelijk onderzoek volgde. Om die reden hoefde hij in zijn ogen ook de Tweede Kamer niet in te lichten.

Volgens Kamp was het toegestaan dat Nederlandse militairen Iraakse verdachten korte tijd gevangen namen. Zij mochten hen ook ondervragen over hun identiteit en hun motieven, voordat ze hen overdroegen aan de Britten. De MIVD heeft zeven gedetineerden verhoord en acht gesprekken gevoerd met vrijwillige bronnen. Alle namen en detentieperioden zijn bekend. Eén betrokkene heeft later een klacht ingediend, maar het wordt niet duidelijk wat daar precies mee gedaan is.

Het CDA en de VVD zijn het ermee eens dat de minister vaak verwijst naar de commissie. Ze denken dat pas een zorgvuldig debat kan worden gevoerd als haar bevindingen bekend zijn. Dat kan maanden duren. VVD-Kamerlid Hans van Baalen stelt wel nadere vragen over de manier waarop de minister wordt geïnformeerd bij een incident. Nu gebeurt dat vaak naar bevind van zaken, blijkt uit de antwoorden. De PvdA en de SP, die al vorige week een spoeddebat wilden, waren gisteravond niet bereikbaar voor commentaar.