Utrecht, woensdagmorgen halfnegen. Twee medewerkers van het vervoerbedrijf GVU zitten als standbeelden achter het loket. Kaartjes verkopen doen ze vandaag niet. Alleen informatie geven over de staking. Mondjesmaat, want het staat ook op posters dat het woensdag 15 november actiedag is.Buiten spuwt chauffeur Willem van der Tol zijn gal over de marktwerking in het openbaar vervoer. „Het is een kaalslag. Wie hebben nu al 20 procent rituitval. Dat wordt alleen maar meer. Onrendabele lijnen gaan eraan. Er wordt beknibbeld op het avondvervoer. Straks sta je in de stad een halfuur op de bus te wachten. Alsof je op het platteland bent. En waarom? Alleen omdat het goedkoper en sneller moet. De passagiers zijn er de dupe van.”

Gepensioneerd chauffeur André Lissenberg voegt zich bij het gesprek: „Ik ben vijf jaar uit het vak, maar de jongens hebben me nu nodig. Ik heb het openbaar vervoer hard achteruit zien gaan. Ze moeten niet aanbesteden. Kijk naar de BBA in Brabant. Daar leidt de marktwerking tot één grote chaos. Het openbaar vervoer moet in handen van de overheid blijven.”

De chauffeurs zeggen de bezuinigingen al te voelen. „Op zondag is de kantine dicht. Geen geld voor personeel. Je mag je eigen eten meenemen en zelf opwarmen in de magnetron. Niet alleen de bus wordt geleased, ook het poppetje erop. Maar zo laten wij niet met ons omgaan.”

Met genoegen stappen de chauffeurs om kwart voor tien in de bus om te protesteren op het Binnenhof. Hoe ze daar komen? „Niet met onze eigen bussen. Dat willen de hoge heren niet. Maar we zijn niet voor één gat te vangen. We hebben bussen van een touringcarbedrijf elders gehuurd.”

De actie kost de chauffeurs geld. „We worden gekort op ons salaris voor de uren dat we niet werken.” Niet alle collega’s staken, weet Van der Tol. Of werkwilligen met de nek worden aangekeken? „Tuurlijk niet. Er zijn mensen die het geld niet kunnen missen.” Lissenberg: „En er zijn collega’s die om hun geloofsovertuiging niet staken. Dat moet je respecteren.”

Vijf over negen rijden de eerste bussen voorbij met bordjes ”Buiten dienst” en ”Onderweg naar garage”. Tientallen passagiers hebben het nakijken. Student Ivo toont begrip voor de actie, ook al heeft hij een probleem. „Ik zal twintig minuten moeten lopen.” Dat de bus vandaag voor negenen en na vieren gratis is, als pleister op de wonde, daar haalt hij zijn schouders over op. „Ik heb een ov-jaarkaart.”

Twee Marokkanen, Fouad en Rachid, delen onder aan de roltrap de Spits uit. Ze zijn kritisch over de staking. „Je moet nooit de passagiers de dupe laten worden.” Hun alternatief? „Wel rijden, maar gratis. Dan pak je de bazen.”

Daniël kijkt somber. Hij bergt zijn mobiele op en zegt: „Ik had om kwart over negen een afspraak voor onderzoek in het UMC. Hopelijk kan ik later op de dag terecht.”

Een chauffeur deelt folders uit om de reizigers duidelijk te maken dat ze kunnen wachten totdat ze een ons wegen, maar dat er echt geen bus meer komt. Sommigen mopperen, anderen pakken de taxi of druipen teleurgesteld af.