„Verbod heeft symbolisch karakter”
AMSTERDAM - Justitie wil een verbod op alle Nederlandse afdelingen van de beruchte motorclub Hells Angels. De Tweede Kamer reageert tevreden. Maar hoe kansrijk is een dergelijke aanpak? Prof. mr. Th. A. de Roos: „Het zou zuur zijn als justitie bot vangt.”
Dat justitie de motorclub hard wil aanpakken, is niet verrassend. Wel dat het de Angels nu via de burgerrechter helemaal wil verbieden. Volgens het openbaar ministerie hoort de motorclub niet thuis in de samenleving wegens zijn criminele activiteiten. Het rijtje verdenkingen is lang: discriminatie, moord, deelname aan een criminele organisatie, bedreiging, afpersing en bezit en handel in wapens en drugs.Kenmerkend voor deze gevreesde motorclub is dat de leden formeel gezag en regels niet erkennen en hun eigen regels willen hanteren. Daarbij gaan ze het gebruik van geweld niet uit de weg.
De Tilburgse hoogleraar strafrecht mr. Th. A. de Roos staat op zichzelf positief tegenover deze actie van justitie.
Heeft een verzoek tot een verbod kans van slagen?
„Ik mag aannemen dat justitie over ruime informatie beschikt die de bewering kan onderbouwen dat de club in strijd met de openbare orde handelt.”
Wat als het verzoek wordt afgewezen?
„Het zou zuur zijn als justitie bot vangt. Maar ze heeft aangekondigd dat er voldoende informatie is. Er is nu ook meer over de club bekend door de lopende strafzaak tegen de Hells Angels. Vooral de discriminerende inhoud van de statuten van de motorclub zal daarbij van belang zijn.”
Hoe verhoudt zich de vrijheid van vereniging tot een mogelijk verbod?
„Weliswaar geldt in Nederland de vrijheid van vereniging, maar die vrijheid is niet onbegrensd. Een vereniging mag zich niet als corebusiness in de zware criminaliteit begeven.”
Een verbod is dus niet in strijd met de Grondwet?
„Vooral het punt van schending van de openbare orde zal in het proces een grote rol spelen. Als dat niet duidelijk wordt gemaakt, is een verbod in strijd met de Grondwet en tal van internationale verdragen.”
De strafrechtspecialist toonde zich eerder huiverig voor een verbod op de motorclub, omdat het gevaar zou bestaan dat mensen dan denken dat het kwaad met wortel en tak is uitgeroeid. En dat terwijl de organisatie ondergronds verdergaat en de problemen zodoende beslist niet over zijn.
Dat risico bestaat toch nog steeds?
„Het ondergronds voortwoekeren blijft een punt. Inderdaad zal zo’n club nooit met wortel en tak kunnen worden uitgeroeid. Een verbodenverklaring zal deels een symbolisch karakter hebben, maar de overheid moet wat ondernemen om aan te tonen dat er geen ruimte is voor een staat in de staat die lak heeft aan de normen en waarden van onze maatschappij.”
Wat gebeurt er als na een verbod de club ondergronds wordt voortgezet?
„Dat is wettelijk gezien een misdrijf. Daar staat maximaal een jaar celstraf op, voor leiders en bestuurders iets meer.
Overigens wordt een verzoek tot een verbod van een organisatie in Nederland hoogst zelden gedaan. Ik herinner mij bijvoorbeeld alleen een verbod op extreem rechtse organisaties als de NVU en de CP.”
In Denemarken zijn ze enthousiast over de Al Capone-methode: de Hells Angels niet verbieden, maar een keiharde aanpak op financieel en belastingtechnisch gebied. Is dat niet beter?
„Ik neem aan dat de Denen met de Al Capone-methode bedoelen dat ze de Hells Angels op ondergeschikte feiten pakken, zoals belastingfraude, waardoor je ze toch voor een tijdje kunt opsluiten.
In het algemeen denk ik dat er geen wondermiddel bestaat. Wat het openbaar ministerie nu probeert, lijkt me een nuttig onderdeel van een pakket maatregelen om de Hells Angels aan te pakken.”