Gates. „Het is tijd voor nieuw leiderschap bij het ministerie van Defensie”, aldus Bush gisteren. Doordat de Republikeinen deze week hun meerderheid in -waarschijnlijk- beide huizen van het Congres kwijtraakten, ontstond er een situatie waarin Rumsfeld politiek ter verantwoording kon worden geroepen voor zijn bekritiseerde Irakbeleid. Door zijn aftreden is dat nu voorkomen.

In binnen- en buitenland ligt Rumsfeld al jaren onder vuur. Onjuiste verwachtingen, onvoldoende planning, onvoldoende troepen, slechte bewapening voor die troepen, die bovendien onvoldoende waren voorbereid op de guerrilla die hun in Irak wachtte en die het Pentagon (ministerie van Defensie) ook niet had voorzien. Verwijten die werden gesteund door oud-generaals, tal van politici, zelfs door militairen in Irak. Verder was er kritiek op het mislukken van de reorganisatie van het Penta-

gon.

Rumsfeld sprak gisteren van een „onbegrepen oorlog” in Irak die Robert Gates nu moet voortzetten. Gates is lid van de commissie van oud-minister van Buitenlandse Zaken James Baker (Republikein) en oud-afgevaardigde Lee Hamilton (Democraat). Deze commissie presenteert president Bush binnen afzienbare tijd „alternatieven” voor het Irakbeleid.

De benoeming van Gates moet overigens nog worden goedgekeurd door de Senaat. Het is nog onduidelijk of dat de huidige Senaat wordt met Republikeinse meerderheid, of -na 1 januari- de nieuwe Senaat onder Democratische leiding.

In Nederland noemde minister Bot van Buitenlandse Zaken het opstappen van Rumsfeld een dubbel signaal. Ten eerste dat Washington de onvrede over de Irakoorlog serieus neemt. Maar ten tweede ook dat Bush bereid is tot overleg en afspraken met het nieuwe Congres. „Rumsfeld was de verpersoonlijking van het Irakbeleid.”

Rumsfeld was volgens Bot niet echt verbaasd over Rumsfelds vertrek. „Dat hing al weken boven Washington.”

Dat de Democraten dinsdag ook de meerderheid van de Senaat hebben veroverd, werd gisteren in de loop van de dag duidelijk. In de nacht van dinsdag op woensdag was er nog onduidelijkheid over twee staten, Montana en Virginia. In Montana blijkt de Democratische kandidaat Jon Tester intussen te hebben gewonnen. Rest nog Virginia, waar de verschillende kiesdistricten momenteel net als in de andere staten alle stemmen nog eens nauwkeurig natellen voordat zij het definitieve resultaat aan de autoriteiten melden.

In diverse staten zijn nog wel uitgebreide hertellingen aan de gang. Volgens de eerste telling werden er in Virginia 1.172.538 stemmen uitgebracht op de Democraat Jim Webb tegenover 1.165.302 stemmen voor Republikeins senator George Allen. Die komt dus 7236 stemmen te kort om z’n Senaatszetel te kunnen behouden.

Allen wil de officiële telling afwachten voordat hij zijn nederlaag toegeeft. Dat kan enkele dagen duren. Als hij dan besluit dat er hergeteld moet worden - omdat het verschil minder dan één procent van het aantal uitgebrachte stemmen is - dan kan dat nogeens enkele maanden vertraging opleveren.

Het verschil van ruim 7000 stemmen in Virginia is te groot om met een hertelling te kunnen wegwerken, aldus . „Wij hebben in de afgelopen jaren hertellingen gehad, maar die leverden correcties op van hooguit enkele honderden stemmen en beslist geen duizenden”, aldus woordvoerder Jeremy Chester van de kiescommissie in Virginia. Die uitspraak was voor de media gisteren voldoende om Jim Webb uit te roepen tot winnaar in Virginia.

Daarmee beschikken de Democraten -gesteund door twee onafhankelijke senatoren- over een meerderheid van 51 zetels in de Senaat. In het Huis van Afgevaardigden moet nog over 11 zetels beslist worden. De Republikeinen hebben daar nu 196 zetels tegenover 228 voor de Democraten . Naar verwachting vallen de 11 zetels half-om-half toe aan beide partijen, waarmee er in de machtverhouding in het Huis dus weinig meer verandert.