De onderzoekers van het planbureau koppelden per ongeluk de verkeerde straatnaam aan het onderzochte gebied. „Het gaat eigenlijk om Kanaleneiland-Noord”, aldus onderzoeker F. Knol. „Die buurt scoort gemiddeld op voorzieningenpeil, maar kent de meeste geluidshinder. Ook kampt hij met veel verloedering in verhouding tot andere wijken van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht.”Een wandeling over de Van Vollenhovenlaan zorgde al voor de nodige twijfels over de uitkomst van het onderzoek. Rustig, netjes en groen zijn de meest opvallende kenmerken van de straat. Een oudere man beweegt langzaam zijn rollator voort. Een moeder met twee kinderen fietst voorbij. Twee heren maken, druk pratend, een wandeling. Er ligt geen afval op straat. De tuintjes voor de rijtjeshuizen zijn goed onderhouden. Iedere woning heeft een parkeerplek voor de deur.

Hei
Bewoners van Transwijk regeerden zonder uitzondering verbaasd. „Onbegrijpelijk”, vond Geke Wijma (63), al twintig jaar bewoner van de Van Vollenhovenlaan. „Ik ga ’s avonds gerust alleen over straat. Behalve dat mijn fiets is gejat, is mij nog nooit iets ernstigs overkomen. Natuurlijk is er wel eens geluidsoverlast. Maar als je niks wil horen, moet je op de hei gaan zitten.”

Ook de Marokkaanse Najat (32) zette vraagtekens bij de uitkomst van het onderzoek. „Ik woon hier al negen jaar, maar ik heb nog nooit iets meegemaakt. Er wonen hier veel oudere mensen. Misschien ergeren die zich al aan hele kleine dingetjes?”

Wijkraadslid N. Rozema vermoedde al dat het SCP grote fouten had gemaakt. „Onderzoek van de gemeente toont aan dat dit een van de betere buurten van Utrecht is. Dat had het SCP blijkbaar niet gecontroleerd. De wijkbewoners hebben hier meer last van duivenpoep dan van criminaliteit.”

Ook wethouder M. Spit van Sociale en Economische Zaken reageerde verbaasd op de Utrechtse bevindingen in het onderzoek. „In onze onderzoeken springen vooral Overvecht, Kanaleneiland en Noordwest er negatief uit. Deze gebieden komen merkwaardig genoeg niet voor op de lijst van slechtst scorende wijken van het SCP.”

Paspoort
De meeste bewoners wezen unaniem naar de wijk aan de andere kant van de spoorlijn, waarover de sneltram rijdt: Kanaleneiland. Een man van 75: „Als je daar binnenkomt heb je een paspoort nodig. Daar wonen de meeste buitenlanders. Hier niet. Er zijn geen hangjongeren en er is nauwelijks graffiti of hondenpoep.”

Achteraf terecht. Kanaleneiland is berucht om de hoge criminaliteit en werkloosheid. Bovendien is ruim driekwart van de bevolking van niet-Nederlandse afkomst en is de gezondheidstoestand gemiddeld. Daardoor heeft de wijk een slechte naam gekregen.

Hoe komt het dat de SCP niet eerder achter haar fout is gekomen? Er bestaat immers een groot verschil tussen Transwijk en Kanaleneiland? Knol: „We kennen de lokale gevoeligheden niet. Bovendien ben ik nog nooit in de wijk geweest, daar heb ik geen tijd voor.”

De commotie heeft intern wel tot de nodige discussie bij het SCP geleid. „We vragen ons af of we nog wel met ranglijstjes moeten werken. Voor het eerst hebben we de gegevens per wijk uitgesplitst in top tienen. Dat is ons niet goed bevallen.”

Dit is het eerste deel van een tweeluik. Maandag deel 2: de beste wijk van Nederland.