Drie Antilliaanse eilanden Nederlandse ’gemeenten’
DEN HAAG (ANP) – De drie Antilliaanse eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba gaan als een soort gemeenten deel uitmaken van Nederland. Ze krijgen eigen burgemeesters, de inwoners mogen stemmen voor de Tweede Kamer en het Europees Parlement en op de eilanden gaan Nederlandse wetten gelden.
Dat hebben Nederland en de drie eilanden woensdag in Den Haag afgesproken. Het volgens hen „historische" akkoord moet de financiële en sociaal–economische positie van de eilanden verbeteren. Nadat de slotverklaring door alle delegaties was ondertekend, heette minister Nicolaï (Koninkrijksrelaties) de drie eilanden van harte welkom in het Nederlands staatsbestel.Tijdens de beslissende tweedaagse besprekingen waren het volgens hem vooral de financiën en het toezicht daarop vanuit Nederland die de agenda bepaalden. De eilanden gaan weliswaar lijken op een doorsnee Nederlandse gemeente, maar het verschil is dat Nederland strikter financieel toezicht houdt en de eilanden kan ondersteunen bij begrotingszaken.
Afgesproken is dat de nieuwe gemeentes hun zaakjes financieel op orde hebben op het moment dat ze bij Nederland gaan horen en dat ze geen geld meer mogen lenen. Als ze de begroting niet sluitend krijgen, dan moet bekeken worden of er extra afspraken gemaakt kunnen worden.
Welke munteenheid de eilanden straks krijgen, is nog niet duidelijk. Volgens Nicolaï hoeven ze niet per se de euro te hebben. Onderzocht wordt of de Nederlandse Belastingdienst de belasting op de eilanden kan gaan heffen. Ook op het gebied van sociale voorzieningen worden de drie ’nieuwe gemeentes’ anders. Deze zullen op het welvaartsniveau van de eilanden komen te liggen. „Het is niet zo dat nu het schip met goud die kant op gaat", zei Nicolaï.
Zoals het er nu naar uitziet, krijgen de drie eilanden hun nieuwe status pas als Nederland ook overeenstemming heeft bereikt met Curacao en Sint Maarten. Die eilanden willen een status aparte binnen het Koninkrijk der Nederlanden, zoals Aruba sinds 1986 heeft. Nicolaï gaat met het verse akkoord in z’n zak nog deze maand naar de Antillen om met de twee andere eilanden door te praten.
De Nederlandse Antillen willen per 1 juli 2007 los van elkaar in diverse vormen verder. Daardoor verdwijnt het Antilliaanse staatsverband. Nederland wil de staatsschuld, die bijna 2,4 miljard euro bedraagt, grotendeels overnemen. Curacao en Sint Maarten hikken vooral aan tegen de financiële eisen die Den Haag in ruil daarvoor stelt.
De Antilliaanse premier Emily de Jongh–Elhage hoopt dat het „historische" akkoord met de drie eilanden een „signaal is naar de andere eilanden en dat de politici de onderhandelingen boven de politiek kunnen verheffen voor het welzijn van ons volk". Het is volgens de premier de beurt aan Curacao en Sint Maarten om een akkoord met Nederland te sluiten. „Deze kans krijgen we nooit meer".