Zowel een meerderheid van de Rhenense gemeenteraad als de griffier vond een uitgesproken voorkeur voor een confessionele eerste burger strijdig met artikel 1 van de Grondwet. De raad wilde een dergelijke voorkeur ook niet.Dat geluid is niet nieuw. In februari stelde de Flevolandse commissaris der Koningin, Jager, tegenover Urk ook dat het wettelijk niet toegestaan is om van een sollicitant te eisen dat deze een protestants-christelijke signatuur heeft en bovendien kerkelijk meelevend is. De raad van Urk meende echter unaniem deze selectienormen wel in de profielschets te mogen opnemen.

In 2003 stelde de raad van de Alblasserwaardse gemeente Zederik graag een kerkelijk meelevende burgemeester te willen hebben, en liefst iemand die bij een van de plaatselijke gemeenten zou gaan kerken. Net als zijn Flevolandse collega was de Zuid-Hollandse commissaris der Koningin, J. Franssen, daar niet gelukkig mee. Hij wees eveneens op artikel 1 van de Grondwet. „Het gaat te ver om van een nieuwe burgemeester te vragen dat hij kerkelijk meelevend is en wekelijks naar de kerk gaat. Dan treedt u in de privésfeer van betrokkene”, vond Franssen.

Hij stelde wel dat de nieuwe eerste burger de mentaliteit van de bevolking moest aanvoelen en kennis moest hebben van de kerkelijke kaart. „Wie dat niet heeft, zal zich in Zederik niet gelukkig voelen, maar er zijn grenzen aan wat u vragen mag.”

Die grenzen liggen echter anders dan Franssen stelde. Volgens een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken is het niet strijdig met de wet om een protestants-christelijke of een kerkelijk meelevende burgemeester te vragen. „De commissaris der Koningin zal er wel naar streven dat het aantal kandidaten waaruit gekozen kan worden, groot genoeg is. Een te smalle voorkeur, bijvoorbeeld als de raad een specifieke politieke partij noemt, is niet wenselijk. Het ligt echter voor de hand dat de commissaris rekening zal houden met de samenstelling van de bevolking.”

In Katwijk, waar de raad in 2001 de voorkeur gaf aan een confessionele burgemeester die betrokken is bij het kerkelijk leven, was Franssen wat toeschietelijker dan in Zederik. Hij zei te zoeken naar iemand die zicht heeft op pluriformiteit, „al zoek ik wel iemand met een protestants-christelijke visie.”

Volgens het ministerie gebeurt het minder vaak dan vroeger dat een gemeenteraad in de profielschets voor een burgemeester een voorkeur voor een geloofsovertuiging uitspreekt. Maar het gebeurt nog wel. In 2004 gaf een meerderheid van de inwoners van Harderwijk en Hierden aan dat de nieuwe burgemeester een protestants-christelijke achtergrond moest hebben. Dat gegeven lag ten grondslag aan de profielschets die de raad vervolgens samenstelde.

In 2001 spraken de gemeenteraden van Staphorst en Nunspeet hun voorkeur uit voor een protestants-christelijke burgemeester. Die gedachte leefde in dat jaar ook onder de burgers van Gouda, zo bleek uit de reacties op een advertentie waarin het gemeentebestuur de burgers om hun mening vroeg.

Eind 2000 wenste ook de raad van Rijssen-Holten een christelijke burgemeester, net als in 1999 Liesveld en Urk en in 1997 Scherpenzeel. Urk sprak toen zelfs een voorkeur uit voor een burgemeester uit de kleine christelijke partijen.

Het verbaasde de Gelderse commissaris J. Kamminga in 1999 dat de Barneveldse raad geen duidelijke wens neerlegde. Om unaniem een profielschets te kunnen presenteren, kwamen de bestuurders slechts met een algemene omschrijving.

Kamminga zei daar weinig mee te kunnen. „Het is een prachtig verhaal geworden, maar wie past daar eigenlijk níét in? Uit ervaring met soortgelijke gemeenten weet ik dat een gehuwde, protestants-christelijke man de voorkeur heeft. Moet ik aannemen dat een gescheiden, buitenkerkelijke vrouw voor Barneveld geen bezwaar is? Kom voor de draad met wat u echt wilt.”