De vraag kwam van verschillende partijen uit de Zuidas zelf. In het langgerekte gebied tussen Amstel en Schinkel, aan weerszijden van de ringweg A10-zuid, wordt 2,5 miljoen vierkante meter vloeroppervlak ontwikkeld. Bijna de helft daarvan is bestemd voor werklocaties, veelal in de sectoren ict/telecom en electronica. „Veel computers dus, steeds meer en grotere computerruimten. Allemaal moeten ze worden gekoeld”, zegt business manager Kwafie Jansen van Nuon, trekker van het koudeproject.De gemeente Amsterdam wilde duurzaamheidsprincipes zien toegepast in de nieuwste Zuidasplannen. Nuonmensen gingen op bezoek in Zweden, waar de koudeleverantie al bestond. „Kou verkopen in Zwéden, is dat nodig? Jazeker. In Stockholm kwam een groot project van de grond, onder andere voor Ericsson”, zegt Jansen. Daar gebeurt het met behulp van zout water uit de Baltische zee.

Drie jaar geleden werd in Nederland het plan serieus opgepakt: Nuon, raad van bestuur, gemeente en potentiële klanten bleken enthousiast. KPN en ABN AMRO stonden vooraan in de rij, beide met grote kantoorlocaties in de Zuidas. Een jaar geleden startte daadwerkelijk de bouw van het koudestation aan de S108, tegenover het VU-ziekenhuis en achter de ING-klapschaats, vanaf de A10 gezien.

Dinsdag werd nog volop opgeruimd, morgen opent burgemeester Cohen het gebouw en begint de levering van kou: als eerste aan drie kleine bedrijven in het verzamelgebouw van Eurocenter. Deze afname is relatief gering: 1,5 megawatt (MW) voor drie contracten. Op 1 oktober komt ABN AMRO erbij, goed voor 9,5 MW. Op 1 januari start de levering aan KPN, nog eens goed voor 9 MW.

Het Nuonkoudestation aan het Pramenpad heeft een totaalcapaciteit van 60 MW. De eerste 20 daarvan zijn vergeven, voor de volgende 10 zijn de onderhandelingen ver gevorderd. De resterende 30 MW verwacht Jansen binnen twee jaar te slijten.

Het principe is relatief eenvoudig. De watertemperatuur onder in Het Nieuwe Meer is 8 tot 10 graden Celsius. „In de winter nog wat lager.” De kou van het opgepompte water wordt in grote warmtewisselaars afgegeven aan het water van Nuon. „Is de leveringstemperatuur daarna nog wat te hoog, dan koelen we bij tot 5 graden in de zomer en 6 in de winter”, aldus Jansen.

Transportpijpen die -voor KPN- tot maximaal 5,5 kilometer in het Zuidasgebied reiken, brengen de kou bij de klant die haar aan het water onttrekt met een eigen wisselaar. De geproduceerde warmte gaat retour Nuon die haar ’afvangt’ en terugleidt naar het meer. „Het water gaat op 5 of 6 graden heen en komt op 16 graden retour.”

Of die toegevoegde warmte niet nadelig is voor de waterkwaliteit en -huishouding van Het Nieuwe Meer is een voor de hand liggende vraag. Diepgaand onderzoek door de Universiteit van Amsterdam en een second opinion van Delft-Hydraulics wezen uit dat het meer de extra warmte op een natuurlijke manier kwijtraakt aan de omgeving. „Afhankelijk van de seizoenen gaat dat wat sneller of langzamer. De temperatuur stijgt niet of nauwelijks.”

Zou de geleverde kou langs conventionele weg worden opgewekt, dan zorgde het energieverbruik van de vele benodigde airco’s voor veel uitstoot van CO(in2(. Op de nieuwe manier wordt de afgifte van het broeikasgas grotendeels voorkomen. „Ten opzichte van de gewone manier van koudeopwekking wordt 21 miljoen kWh bespaard, dat is de hoeveelheid elektriciteit die in 6000 woningen wordt gebruikt. De CO(in2(-reductie is ongeveer 10.000 ton per jaar, wat gelijkstaat aan 53 miljoen autokilometers of een rit van 1300 keer rond de wereld”, doceert Jansen.

Maar dan de kosten, zijn díe te overzien? Jansen wil niet zeggen wat Nuon investeert in het koudestation, wel dat de investeringen in 10 tot 15 jaar zijn terugverdiend. Contracten worden op maat gemaakt. „Wat wil de klant, wat is het hem waard dat hij milieuvriendelijk wordt gekoeld, hoeveel kou wil hij tegelijk ontvangen en hoe is die afname verspreid over het jaar? Met elke afnemer praten we apart en daar rolt een bedrag uit. Niemand wordt gedwongen, de prijs is altijd concurrerend.” Ook grote woonlocaties kunnen in de toekomst aanhaken, denkt ze.

Het enthousiasme voor alternatieve koudelevering is in het Zuidasgebied groot, maar ook andere stadsdelen zouden ermee gediend kunnen zijn. Een tweede Nuonproject verkeert in vergevorderde studiefase: in de zogenaamde Zuidoostlob -voorheen Bullewijk, het gebied rond het AMC en IKEA aan de A9- zou het principe ook kunnen gaan werken, bijvoorbeeld met behulp van water uit de Ouderkerkerplas.