Dat blijkt uit het concept–verkiezingsprogram van het CDA dat donderdag in Amsterdam is gepresenteerd. Het stuk, met als titel ’Vertrouwen in elkaar, vertrouwen in Nederland’, kreeg een kritisch onthaal. PvdA–leider Wouter Bos verweet het CDA niet duidelijk aan te geven hoe het precies wil bezuinigen en voorspelde dat, net als in 2003, pas na de verkiezingen de rekening wordt gepresenteerd. De vakbeweging haalde vooral uit naar het plan voor een veertigurige werkweek. FNV noemde het „nodig noch gewenst".Maar ook coalitiepartner VVD reageerde gereserveerd. Partijleider Mark Rutte denkt weliswaar met het CDA zaken te kunnen doen, maar de plannen hadden van hem wel wat ambitieuzer gemogen.

Kern van het CDA–program is dat de overheidbegroting een overschot van 1 procent moet vertonen. Daarmee is een bezuiniging van 6,5 miljard euro gemoeid. De kosten van de zorg moeten daartoe met 4 miljard omlaag. Daarnaast moet de overheid 2,5 miljard ophoesten, onder meer door het aantal ambtenaren fors terug te dringen. Ook op de arbeidsvoorziening wil het CDA bezuinigen.

Meer mensen aan het werk is een ander speerpunt in het CDA–program. Om schaarste aan personeel te voorkomen en de loonkosten in de hand te houden, moet iedereen weer veertig uur per week gaan werken. De overheid moet dat invoeren voor haar ambtenaren en het bevorderen voor bedrijven.

Werkgevers moeten de mogelijkheid krijgen om personeel gedurende twee jaar tegen het minimumloon voor 21–jarigen in dienst te nemen. Mensen met weinig kansen op de arbeidsmarkt komen dan makkelijker aan de slag. De overheid moet hun inkomen zo nodig aanvullen tot aan het sociaal minimum.

De levensloopregeling, waarmee werknemers kunnen sparen voor allerlei vormen van verlof, moet volgens het CDA–program worden uitgebreid. Ook moeten werknemers die meedoen aan de levensloopregeling van hun baas een bijdrage kunnen krijgen.

Het CDA komt ook met een groot aantal voorstellen op het gebied van gezin en opvoeding en op het terugdringen van criminaliteit en overlast. Het wil onder meer verhoging van de kinderbijslag, een verplichte maatschappelijke stage van drie maanden voor jongeren, speciale opvoedingsinstituten voor criminele jongeren en de mogelijkheid om alcoholverboden op te leggen.

Premier Jan Peter Balkenende zette zich bij de presentatie van het programma af tegen plannen van VVD en PvdA om de pensioenleeftijd te verhogen of ouderen te laten meebetalen aan de AOW. Dergelijke maatregelen creëren volgens hem alleen maar maatschappelijke onrust en zijn niet nodig.

Maar PvdA–leider Bos verweet het CDA de drastische bezuinigingen die het van plan is, niet duidelijk te benoemen. Volgens Bos is een bezuiniging van 4 miljard in de zorg alleen te realiseren door het zorgpakket aanzienlijke te verkleinen.

VVD’er Rutte meent dat het CDA harde keuzes uit de weg gaat. „Er is een sterke VVD nodig om het CDA op koers te houden", concludeerde hij. „Onzalig" noemde Rutte het voorstel om gesubsidieerde banen weer in te voeren.

FNV en CNV zien in dit CDA–voorstel juist een poging om het minimumloon te omzeilen en wijzen het daarom af. In een veertigurige werkweek zien zij niets. Die maatregel is niet alleen onnodig, de overheid moet ook niet op de stoel van werkgevers en bonden gaan zitten. Werkgeversorganisatie VNO–NCW deelt dat standpunt.