Aanleiding daarvoor zijn enkele individuele klachten en signalen van VluchtelingenWerk Nederland.De problemen zouden zich voordoen bij vreemdelingen die, in afwachting van een reguliere verblijfsvergunning, rechtmatig in ons land zijn, maar geen paspoort meer hebben. Het gaat vooral om ex-asielzoekers die vaak in een opvangcentrum verblijven. Als ze geen geldig identiteitsbewijs bezitten, kunnen ze van de IND een speciaal identiteitsbewijs (W2-document) krijgen.

Maar de verstrekking daarvan lijkt niet soepel te verlopen, aldus de ombudsman. Hoe omvangrijk het probleem is, is niet bekend. VluchtelingenWerk had onder meer gemeld dat alleen al in één asielzoekerscentrum 200 mensen zonder die papieren zouden zitten.

Vreemdelingen zonder identiteitsbewijs lopen in de praktijk tegen problemen aan. Zo kan de politie hen aanhouden, omdat ze niet voldoen aan de identificatieplicht. Dat kan vervolgens weer negatieve invloed hebben op de verblijfsaanvraag. Ook ondervinden vreemdelingen zonder papieren problemen in de gezondheidszorg, bij banken en postkantoren als ze zich niet kunnen identificeren, aldus de ombudsman.

Bij de IND is tot dusver een „zeer beperkt aantal klachten” over de kwestie binnengekomen, zei een woordvoerder. Minister Verdonk (Vreemdelingenzaken) liet de Tweede Kamer eind juni weten dat van vreemdelingen over het algemeen „in alle redelijkheid” mag worden verwacht dat ze over een paspoort beschikken. Hebben ze dat niet, dan moeten ze naar de ambassade van hun land om een paspoort aan te vragen.

Sinds december 2005 zijn er ruim 250 W2-documenten verstrekt.