„Buitengewoon treurig en alarmerend.” Zo noemt Van Harten de gegevens over kindermishandeling in Nederland. „Tussen de 50.000 en de 80.000 kinderen in ons land lijden onder mishandeling. In vijftig gevallen is er sprake van overlijden.”

In ons land blijft de Kinderbescherming te lang buiten beeld, vindt Van Harten. „In landen als België, Nieuw-Zeeland en Engeland is de wetgeving aangepast aan deze tijd. Dat betekent dat hulpverleners in die landen ook bij lichtere vergrijpen al contacten hebben met probleemfamilies. In ons land is de privacy van ouders echter te goed beschermd. De wetgeving op dit punt dateert nog uit de jaren twintig van de vorige eeuw. De gedachte was: Opvoeding is een zaak van ouders, de overheid heeft daar helemaal niets mee te maken.”

Van Harten -tevens landelijk woordvoerder van de AMK’s- pleit ervoor dat de hulpverlening eerder op de stoep staat bij probleemgezinnen. „Hulpverleners zouden ouders eerder dwingende aanwijzingen moeten kunnen geven als het gaat om op tijd naar school gaan, op tijd eten, het fatsoenlijk kleden van kinderen en meer van die dingen. De kinderen uit de Roermondse familie zouden op straat om eten hebben lopen bedelen. Dat vind ik nogal wat.”

Jonge ouders in Nederland zouden verplicht moeten worden een opvoedcursus te volgen, meent Van Harten. „Als we ons hondje een puppycursus laten volgen, zitten we daar op feestjes over op te scheppen. Maar als we aan kinderen beginnen, volgen we geen opvoedcursus. Terwijl kinderen grootbrengen een moeilijk vak is. In een land als Zweden is de opvoedcursus helemaal ingeburgerd. Zo’n 95 procent van de aanstaande ouders volgt de cursus.”

In lijn hiermee wil Van Harten een verbod op het slaan van kinderen in het Burgerlijk Wetboek vastleggen. „Niet al het slaan van kinderen leidt tot mishandeling, maar omgekeerd geldt wel dat mishandeling begínt met slaan. Ik geloof niet zo in een pedagogische tik. Ouders slaan eerder uit onmacht, ze staan met de rug tegen de muur.”

Leiden de opvattingen van Van Harten niet tot te veel in een keurslijf dwingende staatsbemoeienis? „We moeten niet meteen met het opgeheven vingertje bij ouders op de stoep staan. Het gaat ons om de rechten van het kind. Die staan centraal. Er zijn zo veel situaties waarin het verkeerd gaat. Ons doel is onnodig leed te voorkomen.”

De Advies- en Meldpunten Kindermishandeling krijgen steeds vaker meldingen over situaties waarin sprake is van misstanden. Vorig jaar ging het om krap 23.000 meldingen, in 2000 stond de teller op ruim 21.000. In 1999 betrof het 19.5000 gevallen, in 1998 ging het om een aantal van ruim 16.000 contacten en in 1997 werden de AMK’s 15.000 keer gebeld. „Onder meer het aantal kinderen dat op straat zwerft, neemt toe”, verklaart Van Harten.

Alcoholisme in probleemgezinnen is „een heel lastig probleem”, schetst Van Harten. De Roermondse vader, die zijn eigen huis in brand stak, had kort daarvoor veel gedronken. „In probleemgezinnen krijgen we in toenemende mate te maken met drank- en drugsgebruik. Kinderen worden daarvan de dupe.”

Dit is het slot van een driedelige serie over probleemfamilies.