Uit diverse onderzoeken is gebleken dat het middel bij vrouwen met HER-2 positieve borstkanker het risico van terugkeer van de tumor en het ontstaan van uitzaaiingen zeer sterk verkleint ten opzichte van een behandeling met alleen chemotherapie.Zo’n 25 procent van de 13.000 vrouwen die in Nederland jaarlijks borstkanker krijgen, is drager van het HER-2-eiwit. Deze categorie vrouwen heeft grote hoeveelheden van het eiwit HER-2 op de membraan van de tumorcellen. Herceptin haakt vast aan het HER-2-eiwit, zodat bepaalde factoren die de tumor aanzetten tot groei zich er niet meer aan kunnen binden.

Herceptin was aanvankelijk slechts toegelaten voor de behandeling van vrouwen met HER-2 positieve uitgezaaide borstkanker. Nu heeft de Europese Commissie besloten het middel ook goed te keuren voor vroege inzet bij vrouwen bij wie HER-2 positieve borstkanker is vastgesteld, dus nog voordat er uitzaaiingen ontstaan.

Minister Hoogervorst heeft eerder aan de Tweede Kamer toegezegd de behandeling met Herceptin voor deze categorie vrouwen met terugwerkende kracht tot 1 januari 2006 te vergoeden zodra de registratie een feit was.

Test

Hoewel in de behandelrichtlijnen van internist-oncologen staat dat ze standaard bij alle vrouwen met borstkanker de HER-2-test moeten uitvoeren, gebeurt dit niet altijd. Riet van der Heide, woordvoerder van de BorstkankerVereniging Nederland: „Het vermoeden bestaat dat nog steeds niet alle vrouwen bij wie borstkanker is vastgesteld in Nederland ook daadwerkelijk wordt getest op aanwezigheid van het HER-2-eiwit. Dat leiden we af uit gesprekken met vrouwen die ons opbellen om informatie.”

Als de proef uitwijst dat vrouwen het HER-2-eiwit op hun kankercellen hebben, komen zij in aanmerking voor een behandeling met Herceptin. Dat dit daadwerkelijk gebeurt, is echter om financiële redenen niet gegarandeerd. Herceptin valt onder de regeling dure geneesmiddelen.

In dat kader krijgen ziekenhuizen sinds 1 januari van de zorgverzekeraars 80 procent van de kosten van dure geneesmiddelen (voor Herceptin is dat 30.000 tot 40.000 euro per patiënt per jaar) vergoed. Als er veel HER-2-positieve vrouwen in een ziekenhuis worden behandeld, kan de 20 procent bijbetaling echter wel boven het ziekenhuisbudget uitstijgen.

Een onderzoek van de BorstkankerVereniging in 2005 wees uit dat slechts vier van de tien HER-2 positieve vrouwen met uitgezaaide borstkanker in het jaar 2004 met Herceptin werden behandeld.

In die situatie is wel een sterke verbetering gekomen, maar dat geldt mogelijk nog niet voor alle ziekenhuizen. „Uit signalen die wij van vrouwen ontvangen, komt naar voren dat enkele ziekenhuizen in het oosten van het land en een ziekenhuis in de buurt van Amsterdam deze dure behandeling niet altijd geven.”

Alert

Nu de indicatie voor de behandeling is uitgebreid naar vrouwen met vroege borstkanker die drager zijn van het HER-2-eiwit, is het opnieuw zaak alert te zijn, adviseert Van der Heide. „Een gezond stukje achterdocht kan geen kwaad.”

Soms houden behandelaars hun aanpak liefst maar wat vaag, weet Van der Heide. „Ze zullen niet snel zeggen dat ze de behandeling met Herceptin zouden moeten toepassen, maar dat de ziekenhuisleiding daar geen groen licht voor geeft omdat het budget dit niet toelaat. Wellicht geven ze alleen de suggestie om eens een tweede mening te vragen in een ander ziekenhuis.”

Van der Heide noemt het belangrijk dat vrouwen zelf alert zijn en bij hun behandelaar informeren naar de uitslag van de HER-2-test. „Als die positief is, dan ligt de behandeling met Herceptin voor de hand tenzij er medische redenen zijn om ervan af te zien. Het is echter slechts een kleine groep bij wie dat speelt. De internist-oncoloog moet dit dan wel goed aan de patiënt duidelijk maken.”