Volgens de peilingen mag ze dan favoriet zijn onder de VVD-aanhang, in het eerste debat in een serie van acht tussen de kandidaat-lijsttrekkers moest Verdonk herhaaldelijk het onderspit delven. De Noord-Hollandse achterban, massaal toegestroomd in een onderaardse poptempel nabij Heerhugowaard, stemde na afloop zelfs in meerderheid voor Rutte.Verdonk oogt in deze moderne ambiance minder zelfverzekerd dan op haar veelbesproken presentatie tijdens de BouwRai. Toen werden er vergelijkingen gemaakt met Pim Fortuyn. Met haar oneliners -„ik zeg wat ik doe” en „afspraak is afspraak”- gaf ze daar zelf gretig voedsel aan.

Nu klinkt het allemaal veel minder stoer. Ze probeert Rutte af en toe wat vliegen af te vangen, maar erg overtuigend is het niet. Rutte daarentegen staat op scherp. Hij lijkt er zelfs op uit haar publiekelijk te vernederen. Als ze niet weet hoeveel een belastingvoorstel de schatkist gaat kosten, interrumpeert haar concurrent meteen: „632 miljoen, mevrouw Verdonk.”

Ze reageert wat beteuterd, al haalt ze even later wel haar gram als Rutte haar een gebrek aan ideeën verwijt. „Ik ga meer uit van de eigen kracht van leiders, dus zonder te schoppen en te slaan.”Die kan Rutte in zijn zak steken.

Gehakketak
De VVD-aanhang geniet. Zo’n debatavondje is duidelijk een nieuwe vorm van amusement, al is het gehakketakgehalte vrij hoog en zijn er maar weinig punten waarop de kandidaten wezenlijk verschillen. De debatleider meent afwijkende standpunten bij de kop te hebben als hij de gelijke bekostiging van openbaar en bijzonder onderwijs aan de orde stelt. Volgens hem denken de kandidaten hierover zeer verschillend.

Rutte laat onomwonden weten dat hij artikel 23 van de Grondwet recht overeind wil houden. Wat hem betreft verandert er niets, behalve dat islamitische scholen strenger gecontroleerd moeten worden.

Verdonk verschuilt zich in eerste instantie achter het kabinetsbeleid. Afgesproken is de bekostiging van de bijzondere scholen te laten zoals die nu is en daar houdt ze zich aan.

Daarmee komt ze echter niet weg. Waar staat ze als ze partijleider zou worden? Wat ongemakkelijk reageert ze dat ook zij voor gelijke bekostiging is. Rutte weet niet wat hem overkomt. Hij verwijst naar interviews waarin Verdonk toch echt pleitte voor afschaffing van artikel 23. „Opmerkelijk”, voegt hij haar cynisch toe.

De hypotheekrente dan. Daarover blijken de twee niet helemaal gelijk te denken. Voor Rutte is iedere verandering in het huidige systeem onbespreekbaar; met Verdonk is over kleine wijzigingen wel te praten. Het wordt haar door de zaal niet in dank afgenomen.

Komische noot
Een dame uit Castricum mag de laatste vraag stellen. Ze waarschuwt dat luidruchtige actievoerders proberen de uitbreidingsplannen voor Schiphol te blokkeren, maar daar moeten Rutte en Verdonk zich niets van aantrekken. „De meeste mensen hier genieten van al die vliegtuigen in de lucht.”

De hilariteit is groot. Ook de kandidaat-lijsttrekkers kunnen de komische noot waarderen. Toch kan er aan het slot niet meer af dan een plichtmatige handdruk. Verdonk zoent alleen de derde kandidaat, het onbekende Kamerlid Veenendaal. Maar daar heeft ze dan ook geen enkel gevaar van te duchten.