Protest bij onthulling monument verzetsheld Anton de Kom
AMSTERDAM (ANP) – Enkele Surinamers proberen maandagmiddag de onthulling van een monument voor de Surinaamse activist, schrijver en verzetsstrijder Anton de Kom in Amsterdam–Zuidoost te voorkomen. Ze vinden het standbeeld te bloot.
„Anton de Kom moet op een waardige manier herdacht worden. We willen geen naakte man. We willen een aangekleed beeld", aldus een van de betogers. De politie moet er aan te pas komen om de boze demonstranten te kalmeren.De organisatie heeft opgeroepen rekening te houden met de familie van De Kom die bij de onthulling aanwezig is en vraagt de betogers om zich respectvol te gedragen.
Het bronzen standbeeld van de hand van Jikke van Loon heeft een plekje gekregen bovenaan een monumentale trap aan het gelijknamige Anton de Kom–plein. Van Loon kwam als winnaar uit de bus bij een wedstrijd waaraan nog drie kunstenaars meededen.
De jury, waarin onder anderen de zoon van de verzetsheld zitting had, oordeelde dat haar beeld „de beste verbeelding geeft van het strijdbare karakter van De Kom." Bovendien, zo oordeelde de jury, weet het kunstwerk mensen van dichtbij én veraf te raken.
De betogers, verenigd in het “Comité een waardig standbeeld van Anton de Kom” denken daar anders over. „Hij staat in Nederland symbool voor het Surinaamse en zwarte bewustwordingsproces. Hij is het gezicht van het antikoloniale denken. Dat deze man vervolgens levenloos, halfnaakt en met vergrote geslachtsdelen zal worden afgebeeld in Europa wordt als beledigend ervaren." Het protest moest een Surinaamse begrafenis voorstellen, geheel met lijkkist en rouwstoet. Daarmee willen ze het monument symbolisch begraven.
De kunstenares gebruikte als uitgangspunt de eerste regel uit het gedicht „Vaarwel, Akoeba, vaarwel!" van De Kom. Het oorspronkelijke ontwerp maakte Van Loon uit een gele kabbes, een boom die zij speciaal liet verschepen uit het binnenland van Suriname. Zij zag daarin een gelijkenis met de verzetsheld omdat ze hem betitelde als een man „uit het goede hout gesneden." Het uiteindelijke standbeeld is echter in brons uitgevoerd.
De Nederlanders verbanden Anton de Kom in 1933 uit Suriname vanwege zijn nationalistische strijd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte hij betrokken bij het verzet tegen de Duitsers. In 1944 werd hij gearresteerd en belandde hij in de concentratiekampen Sachsenhausen en Neuengamme. Vlak voor het einde van de oorlog overleed hij in gevangenschap.