Kleij ziet haar werk in Darfur als een druppel op een gloeiende plaat. „Maar veel druppels helpen ook. Door mensen te helpen, draag je uiteindelijk een steentje bij aan een betere economie en voorkom je wellicht strijd. Een betere economie helpt tegen onvrede; veel ellende begint toch omdat de rijkdom niet eerlijk is verdeeld. Iemand die gezond is kan werken, zieke mensen kunnen dat niet. En er zijn daar veel mensen uitgeschakeld door chronische ziekten als malaria of diarree.“Haar verblijf in El Daein en omgeving heeft haar optimistisch gestemd. „Ik heb het zien verbeteren. Ik zie de mogelijkheden om iets op te bouwen dat blijvend is. Iets dat wordt gedragen door de bevolking en door het ministerie van Volksgezondheid daar. Daarom moeten we doorgaan.”

Net een week terug in Rotterdam, stelt Kleij dat ze beslist geen wereldverbeteraar is. „Die roze bril heb ik al afgezet toen ik 25 jaar geleden in Libanon werkte. Dit werk zit in mijn genen. Ik vind het leuk om in de woestijn, in een onveilige situatie te werken met mensen die een andere achtergrond hebben. Vooroordelen over bijvoorbeeld islam worden opgelost als je met iemand werkt." Haar werk bracht haar behalve in Libanon en Indonesië in Liberia, Somalië, Kenia en Ethiopië; zodra ze er de lucht opsnuift is ze er thuis, niet vreemd aangezien ze als kind in Ethiopië woonde.

In Darfur bevechten Arabische milities de lokale zwarte bevolking. De afgelopen drie jaar kwamen daardoor naar schatting 300.000 mensen om het leven en moesten ruim twee miljoen mensen hun huizen ontvluchten. Kleij beschrijft de omgeving van El Daein als onbereikbaar en afgesloten. Er zijn maar enkele hulporganisaties actief, die zich vooral bezighouden met het verstrekken van water en voedsel. Cordaid nam enkele jaren geleden de plaats in van Save the Children dat zich uit het gebied terugtrok nadat twee medewerkers door een aanslag waren gedood.

Ze typeert haar verblijf in El Daein als met pieken en dalen. Een jaar lang was ze gespitst op signalen die duidden op een mogelijke aanval van rebellen en maakte ze in de hitte lange dagen. „Mensen hebben er echt heel hard gezondheidszorg nodig. Cordaid ging als een van de eersten weer werken in dit gebied. Ook de rebellenleiders waren blij dat we begonnen. Die leiders zijn zeker geen domme straatvechters, zoals veel mensen denken. Het zijn intelligente jongens die vaak een goede opleiding hebben. Maar ja, ze vechten hun conflict wel uit met een kalasjnikov."

Voordat Kleij en haar collega’s op pad gingen naar een van de dertien klinieken in El Daein en omgeving informeerden ze de rebellenleiders. Hoewel ook de rebellen blij waren met de komst van Cordaid, konden Kleij en haar mensen niet altijd het programma afwerken dat ze wilden. „Soms kon je pas ergens heen als het gebied weer veilig was verklaard. Ja, we konden regelmatig niet naar dezelfde kliniek vanwege veiligheidsproblemen. En we zijn ook eens in een dorp aangekomen waar niets meer van over was: de huizen en het kliniekje waren platgebrand. Je krijgt nooit helemaal een beeld wie het heeft gedaan. Op zo’n moment ben je toch een buitenstaander. En het is toch al ingewikkeld om daar te werken, omdat je altijd alert moet blijven of iemand vriend of vijand is. Dat kan per dag anders zijn. Je weet niet of degene die je vandaag beschermt dat morgen ook doet.

Ze droeg haar taken in Sudan over in „een periode dat het rommelig was in het westen. Een paar dagen ervoor waren we nog gewaarschuwd dat er een aanval zou komen. We hebben ons toen teruggetrokken in ons kampement. Niet in paniek raken en contact houden met de buitenwereld is dan het belangrijkst. Er kwam uiteindelijk geen aanval, maar je moet er wel altijd rekening mee houden dat er wat kan gebeuren."