Ze wil absoluut niet met haar naam in de krant. Enkele jaren voer ze op allerlei fregatten. Zag de halve wereld. Was verschillende keren vier maanden aan één stuk van huis. Wat er onderweg aan boord gebeurt „weet iedereen.” De cultuur is ernaar „om erover te zwijgen.”Soms grijpen commandanten in, soms niet. „De marine ligt nu ineens onder een vergrootglas. Maar aan de wal gebeuren dit soort dingen toch ook?” Duidelijkheid naar de mannen én vrouwen op het schip is haar credo. „Je moet je mannetje staan.”

Vrouwen horen inmiddels bij de marine als zand bij de zee. Het eerste mede door vrouwen bemande marineschip was begin jaren ’80 de Hr. Ms. Zuiderkruis. Dat bracht beroering. Vrouwen aan boord van een marineschip, was dat wel zo’n goed idee?

De discussie verstomde. Vrouwen zijn er nu bij de marine in allerlei functies. De 31-jarige Jeanette Morang kreeg in 1997 zelfs het bevel over een oorlogsbodem. Twee marineonderdelen zijn nog gesloten voor vrouwen: de onderzeedienst en het Korps Mariniers.

Oud-marineman Henk Vos uit Den Helder verbaast zich niet over de kwesties waarmee de marine deze week onder vuur kwam te liggen. „Je zit aan boord op elkaars lip. Veel activiteiten, bijvoorbeeld in de commandocentrale, gebeuren in het schemerdonker. Daar zit je dan in je sportwitje, dames en heren. Het heeft alles in zich dat het mis kan gaan.”

Begin deze maand stopte Vos (59) als raadslid voor de ChristenUnie in de Helderse gemeenteraad. In 1999 zwaaide hij na ruim 25 dienstjaren af bij de marine.

Immorele zaken zijn van alle tijden. „Ook toen er alleen mannen op de schepen zaten. Aan boord hielden ze zich netjes, aan de wal hingen ze de beest uit.”

Vos herinnert zich de krappe slaapvertrekken. „Als ik me omdraaide in mijn kooi, kreeg mijn bovenbuurman een zetje. Zo dicht lagen we op elkaar.”

Vos: „Je zit met elkaar vast op zo’n schip. Mensen die er weet van hebben vragen zich af: Hoe kan dit? Hoe kun je een halfjaar weg zijn zonder dat er uitspattingen gebeuren? Je kunt elkaar aan boord niet ontlopen.”

De discussies in de tijd dat hij als officier verantwoordelijk was, staan Vos helder voor de geest. „Wel of geen porno draaien? Vast punt voordat we op reis gingen. Als christen heb ik daar altijd afstand van genomen. Er is ook een tijd geweest dat officieren rondes liepen langs de hutten. Dat kun je je nu niet meer voorstellen. Maar wie zal zeggen wat er zich in de slaapverblijven afspeelt?”

Tegen ongewenst gedrag aan boord van een marineschip moet keihard worden opgetreden, vindt Vos. „Overplaatsen of terug naar de wal.”
Jonge meiden van wie hij weet dat ze bij de marine willen, raadt Vos aan van tevoren goed hun positie te bepalen. „Weet waar je aan begint. Ik maak me zorgen over de losgeslagen samenleving. Zeker aan boord van een marineschip.”

Als het aan de marine ligt, blijven vrouwen overigens niet alleen aan de zeeoppervlakte. Er loopt een studie naar dames op onderzeeboten. De marine baseert zich op de situatie bij onderzeediensten in landen als Noorwegen en Duitsland. Daar is het al langer gebruik dat vrouwen deel uitmaken van de bemanning van onderzeeboten.

Staatssecretaris Van der Knaap van Defensie is een voorstander van dames onder de wapenen. Hij geeft zelf het goede voorbeeld: zijn adjudant, een majoor van de luchtmacht, is al jaar en dag een vrouw.

Hij wilde ook graag vrouwen aanstellen bij de elite eenheden van het Korps Mariniers en het Korps Commandotroepen. Daarvoor wilde hij de fysieke toelatingseisen voor vrouwen verlichten. Die plannen trok hij na protesten uit de krijgsmacht weer in.

Het vrouwelijke PvdA Kamerlid Eijsink voer een keer als proef een week mee op de onderzeeboot Hr. Ms. Dolfijn. Toen ze weer boven water kwam, zei ze dat vrouwen op onderzeeërs een slecht idee is. „Het zal leiden tot spanningen en daarmee komt de veiligheid in gevaar.”