Wangedrag marine schokt Kamer
DEN HAAG (ANP) – De Tweede Kamer is geschokt over de donderdag naar buiten gekomen verhalen over wangedrag op het marinefregat Tjerk Hiddes. Het zou gaan om aanranding, verkrachting, druggebruik, drankmisbruik en machtsmisbruik.
Volgens de PvdA in de Tweede Kamer vormen de verhalen over de Tjerk Hiddes nog maar het topje van de ijsberg. PvdA–Kamerlid Eijsink zei donderdag al langer op de hoogte te zijn van gevallen van seksuele intimidatie. Defensie spreekt zelf over enige tientallen per jaar.Eijsink is boos over de manier waarop staatssecretaris Van der Knaap en minister Kamp van Defensie met de zaken omgaan. Het onderzoek dat Defensie dinsdag aankondigde, komt volgens haar te laat. Ze noemt het schandalig dat het meldpunt ongewenst gedrag bij Defensie vorig jaar is gesloten. Volgens Defensie werd dat nummer nooit gebeld en is het vervangen door een uitgebreid netwerk van vertrouwenspersonen.
Van der Knaap zei in het televisieprogramma Netwerk dat hij afgelopen maandag voor het eerst van de zaak heeft gehoord. „Dit kan niet waar wezen, was mijn eerste reactie". Als uit het onderzoek blijkt dat op het fregat seksuele intimidatie heeft plaatsgevonden, worden volgens Van der Knaap alle betrokkenen ontslagen. „Een leidinggevende die misbruik maakt van zijn positie, daar is maar een antwoord op. Daar is het gat van de deur. Weg". De staatssecretaris heeft geen aanwijzingen dat het gaat om „het topje van de ijsberg".
Ook andere politieke partijen reageerden geschokt. Kamerleden konden het echter niet eens worden over een gezamenlijk verzoek aan Defensie om het externe onderzoek onder leiding van commissaris van de koningin in Utrecht, Boele Staal, uit te breiden of te versnellen.
De omvang van het vermeende wangedrag op de hr.ms. Tjerk Hiddes werd donderdag goed duidelijk. De militaire vakbond AFMP beschrijft in het maandblad Oplinie het verhaal van een jonge vrouwelijke matroos die werd lastigevallen, aangerand, geïntimideerd en uiteindelijk ontslagen.
De vrouw – in Oplinie heeft ze het pseudoniem Anja – begon in januari 2004 op 18–jarige leeftijd op de Tjerk Hiddes. Al snel bleek dat sommige mannen aan boord het kennelijk heel normaal vonden om geregeld, met een man of vijftien, de slaapvertrekken van de vrouwen binnen te dringen. De mannen kropen dan bij de vrouwen in bed en betastten ze. Seks onder de ongeveer 180 manschappen leek de normaalste zaak van de wereld.
In september 2004 vertrok de Tjerk Hiddes vanuit thuishaven Den Helder naar de wateren rond het Arabisch schiereiland om mee te doen aan de internationale jacht op terroristen, de operatie Enduring Freedom. Op die vier maanden durende reis lopen de zaken pas echt uit de hand. De vrouwen kunnen nergens heen.
In Oplinie vertelt ze over een vrouw die tijdens verblijf van de Tjerk Hiddes in een haven dronken werd en door een korporaal naar haar kamer werd gebracht. De korporaal verkrachtte de vrouw toen zij in slaap gevalllen was, aldus Anja. Tijdens verblijf in havens werd er door de bemanning ook drugs gebruikt.
Veel vrouwen deden geen aangifte van de aanrandingen en verkrachtingen uit vrees dat hun zogeheten takenboek dan niet zou worden afgetekend. Naar eigen zeggen deed Anja uiteindelijk aangifte van aanranding door een matroos; haar takenboek werd daarop niet afgetekend.
Bij terugkomst in Den Helder doet Anja haar verhaal bij de vertrouwenspersoon, daarna doet ze aangifte bij de marechaussee. Als Anja zich weer meldt op de Tjerk Hiddes, blijkt iedereen van haar aangifte te weten. Ze trekt die daarna in, maar het wordt er voor haar niet beter op. De commandant van het schip doet volgens Anja niets.
In Oplinie zegt ze daarover: „Ik ben meerdere malen bij de commandant geweest om te vertellen wat er met mij en anderen gebeurde. Hij heeft nergens op ingegrepen en deed het af met „<!–[if !supportLineBreakNewLine]–><!–[endif]–>het zijn geintjes van de jongens". Als je een gewone baan hebt en dit soort dingen gebeuren dan, kan je nog naar huis. Ik kon helemaal nergens heen en moest iedere dag opnieuw ’vechten’ tegen de cultuur op de Tjerk Hiddes".