De Nederlandse Reanimatie Raad (NRR) presenteerde maandag tijdens een congres in de RAI van Amsterdam de nieuwe reanimatierichtlijnen. De NNR wil dat 10 van de 16 miljoen Nederlandse ingezetenen leren reanimeren. „Het gaat om het behouden van levens”, stelt NRR-voorzitter internist drs. W. F. van Marion.

Leden van de wetenschappelijke raad van de NRR hebben onder voorzitterschap van cardioloog dr. R. W. Koster van het AMC Amsterdam de Nederlandse reanimatierichtlijnen tegen het licht gehouden van die van de Europese Reanimatie Raad (ERC). De Nederlandse richtlijnen dateren van 2002.

Volgens Koster zijn deze richtlijnen nu aangepast. Op enkele punten na. „Het gebeurt zelden dat alle wetenschappelijke vondsten in één richting leiden.”

De belangrijkste verbeterpunten zijn: direct beginnen met hartmassage wanneer een slachtoffer bewusteloos is en niet meer ademt, nadat men hulp heeft laten inroepen via 1-1-2. Ook het aantal keren dat hartmassage moet worden toegepast is verhoogd van vijftien naar dertig keer.

„Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat daarmee de perfusiedruk van de bloedcirculatie beter op peil blijft”, legt drs. J. van Drenth uit. Hij is arts en lid van de wetenschappelijke raad van de NRR. Na dertig keer een hartmassage te hebben toegepast, moet twee keer mond-op-mond worden beademd. Dat is nu nog één keer na vijftien keer hartmassage, zonder dat eerst wordt gekeken of er nog wat in de mond zit.

Dat laatste is voor huisarts Van Dongen uit Nieuwveen onbegrijpelijk. „Blaas dat stukje kauwgom dan maar de longen in”, sputtert hij tegen.

Koster stelt de verontruste huisarts gerust. „De richtlijnen zijn het best toepasbaar gemaakt op de meest voorkomende situaties. Niet iedereen loopt op kauwgom te kauwen”, aldus de Amsterdamse cardioloog. „Gebruik bij uitzonderingen het gezonde verstand.”

„De reanimatie moet zo min mogelijk worden onderbroken”, zegt Van Drenth. De nieuwe richtlijn bevat een aanmerkelijke vereenvoudiging van handelingen. Zo hoeft niet langer met twee vingers het onderste stukje van het borstbeen te worden afgetast om daarboven druk op de borstkas uit te oefenen, maar moeten mensen die hulp verlenen simpelweg met de hiel van de hand op de borstkas drukken en vervolgens goed loslaten.

„Bij reanimatie door leken moet ook geen controlemoment meer worden ingebouwd. Je ziet vanzelf of een slachtoffer weer uit zichzelf gaat ademen”, aldus Van Drenth.

Wel luidt nog steeds het advies om elke twee minuten met een tweede hulpverlener de hartmassage en mond-op-mond beademing te wisselen. Van Drenth: „Wanneer iemand zijn mond niet op die van het slachtoffer wil of durft te leggen, doe dan in elk geval hartmassage in een tempo van honderd keer per minuut en onderbreek dat niet, totdat professionele hulp is gearriveerd.”

Voor kinderen die ouder zijn dan één jaar en voor drenkelingen gelden dezelfde richtlijnen.

Volgens prof. dr. A. P. M. Gorgels, cardioloog in het Academisch Ziekenhuis Maastricht, moet de hartmassage ook niet worden onderbroken wanneer de elektroden van de Automatische Externe Defibrillator (AED) worden aangebracht. „Wanneer het apparaat een schok afgeeft, ga dan geen controle uitvoeren of er sprake is van een hartritme. Dat doet het apparaat zelf. Onderbreek zo min mogelijk de hartmassage”, is zijn boodschap.

Een schok binnen drie minuten om het normale hartritme weer op gang te krijgen geeft een overlevingskans van 74 procent. Bij een hartstilstand die langer duurt dan drie minuten is de overlevingskans 49 procent.

Nieuw in de richtlijn is ook dat de standaard AED’s gebruikt mogen worden voor het defibrilleren van kinderen vanaf één jaar als er geen voor kinderen aangepaste AED voorhanden is.

De nieuwe reanimatierichtlijnen worden op 1 augustus ingevoerd. Instructieboekjes en lesmateriaal zijn voor die tijd aangepast.

Nieuwe richtlijnen

• Direct beginnen met hart
  massage.
• Aantal hartmassages ver
  hoogd naar dertig keer.
• Hartmassage niet onder
  breken.
• Geen controlemoment
  meer nodig.
• Invoering nieuwe richtlij
  nen op 1 augustus.