Gilles Quispel werd op 30 mei 1916 in Rotterdam geboren en groeide op in de schaduw van de molens van Kinderdijk. Hij studeerde oude talen en theologie in Leiden. Hij promoveerde in 1943 op de bronnen van de vijf boeken die Tertullianus in 208 tegen de ketter Marcion schreef. Na een tijd leraar te zijn geweest, werd hij hoogleraar vroege kerkgeschiedenis in Utrecht. In 1976 ging hij met emeritaat. Prof. Quispel was ook hoogleraar in Harvard en Leuven. Tot 1989 was hij lector aan het C. G. Jung Instituut in Zürich.In 1952 kocht prof. Quispel in Brussel een gnostische codex met vijf onbekende gnostische geschriften uit de school van Valentius. In 1956 bracht hij vanuit Egypte een fotokopie mee van het Evangelie van Thomas, dat onbekende woorden van Jezus zou bevatten en waarvan in de jaren negentig van de voorgaande eeuw Griekse fragmenten waren gevonden. Prof. Quispel gaf daarvan de eerste wetenschappelijke vertaling uit onder de titel ”Het Evangelie van Thomas en de Nederlanden” (1971).

Dankzij zijn goede relatie met koningin Juliana gingen er voor de theoloog in Egypte deuren open die anders, naar zijn eigen overtuiging, zeker voor hem gesloten zouden zijn gebleven.

Samen met prof. dr. R. van den Broek vertaalde hij de zeventien Griekse geschriften van het Corpus Hermeticum. In 1992 verscheen het omvangrijke, door hem geredigeerde ”De Hermetische Gnosis in de loop der eeuwen”.

Van zichzelf zei prof. Quispel dat hij „orthodox, christelijk-historisch, niet-katholiek” was. De Bijbel was voor hem de Heilige Schrift, wat volgens hem niet streed met de door hem beoefende kritische Bijbelwetenschap. Hij bepleitte in zijn werk en onderwijs de persoonlijke ervaring en spiritualiteit en oefende in dit opzicht invloed uit op veel theologiestudenten uit de gereformeerde gezindte. Hij schroomde niet om bij tijden te kerken bij predikanten uit de breedte van de gereformeerde gezindte.