Een harde eis van het CNV is dat de controle op illegale arbeid door de Arbeidsinspectie verbetert. De vakcentrale wil onder meer dat de boete voor werkgevers per illegale kracht die ze inhuren, wordt verdriedubbeld van 8000 euro naar 24.000 euro. Ook moet het aantal controles worden verdrievoudigd van ruim 10.000 per jaar naar circa 30.000 om de pakkans te vergroten.Paas erkende dat dit geld kost, omdat de Arbeidsinspectie dan meer capaciteit nodig heeft. „Maar regels maak je om te handhaven en als je daarvoor geen geld wilt uittrekken, betekent dat eigenlijk dat je die regels niet zo belangrijk vindt.” Paas stelde de vraag waarom voor Polen regels over veilig werken en goede beloning minder belangrijk zouden zijn en „het normaal is om hen uit te buiten.” Hij wees op illegale praktijken die door het CNV worden gesignaleerd in vooral de land- en tuinbouw, bouw en transportbranche.

Verder vindt de vakcentrale dat de Arbeidsinspectie niet alleen wetten moet handhaven, maar ook de arbeidsvoorwaarden in sector-cao’s. Volgens Paas hebben afspraken tussen bonden en werkgevers die door de overheid algemeen verbindend zijn verklaard voor een hele bedrijfstak, de status als een wet.

Volgens een woordvoerster van staatssecretaris Van Hoof (Sociale Zaken) zijn cao’s evenwel private afspraken en horen sociale partners zelf op de naleving te controleren. Van Hoof onderzoekt wel in hoeverre hij de partijen kan ondersteunen. Het kabinet heeft ook al een hardere aanpak van illegale arbeid ingezet, waarbij boetes voor werkgevers sinds 2005 zijn vernegenvoudigd tot 8000 euro. Volgens de zegsvrouw wordt nu eerst de evaluatie hiervan afgewacht.

Door uitbreiding van de Europese Unie hebben werknemers uit de nieuwe lidstaten volgens het CNV het recht om in Nederland „op een nette manier” een boterham te verdienen. Nu moet er voor hen door werkgevers een werkvergunning worden aangevraagd bij het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI).

Nederland moet eind april de Europese Commissie laten weten of de beperkende maatregelen per 1 mei worden verlengd. Een meerderheid van de Tweede Kamer van CDA en PvdA is huiverig om Polen hier zonder vergunning aan de slag te laten gaan. Nu worden werkgevers volgens de twee partijen nog door het CWI gedwongen eerst naar het aanbod onder Nederlandse werklozen te kijken. Maar Paas verwacht meer van „een activerend beleid”, zoals veel gemeenten nu proberen bijstandsgerechtigden aan de slag te krijgen.

VNO-NCW is blij met het standpunt van het CNV. Volgens een woordvoerder van de werkgeversorganisatie zijn open grenzen goed voor de economie en bieden die een oplossing voor de schaarste aan goede vaklui in Nederland.