Henk Veenbergen van het Elburgse Giovi Schoenen doet niet mee aan deze illegale openstelling. „Ik houd rekening met de omgeving.” Volgens Veenbergen is de edelstenenwinkel van zijn plaatsgenoot vooral in de zomermaanden op zondag geopend. Eigenaar Marcel Lötters is niet bereid over de kwestie te praten.Veenbergen stapte onlangs, evenals Lötters, uit de belangenvereniging Elburgse Handelsbelangen. Omdat die club zich niet sterk genoeg maakt voor zondagsopening, denken velen. „Terwijl dat voor mij maar een van de twintig redenen was”, benadrukt Veenbergen. Hij krijgt de indruk dat zijn stap -ten onrechte- is aangegrepen als wapen in de strijd voor koopzondagen.

Toch is Veenbergen voorstander van landelijke legalisering van koopzondagen. „Maar ik zou mijn winkel pas na kerktijd opendoen”, voegt hij toe.

De huidige, gemeentelijk bepaalde regels voor zondagsopenstelling leiden tot veel plaatselijke verschillen. Onterecht, volgens MKB-Nederland. De organisatie pleit voor landelijk geldende regels. „Of je geeft iedereen een beperking, of niemand”, zegt Kees Verhoeven, secretaris detailhandel van MKB-Nederland.

Verhoeven veroordeelt de handelswijze van winkeliers die hun winkels illegaal openen. „Zolang een regel bestaat, moet je je daaraan houden”, stelt hij. Volgens hem vinden overtredingen overal plaats waar een beperking van het aantal koopzondagen is, onder meer in gemeenten met veel christelijke inwoners.

De Gemeente Terneuzen is een van die gemeenten en heeft ervaring met overtreders. Sinds eind 2004 mogen de winkels ’s zondags open, maar ook voor die tijd gebeurde dat al. „Het ging om een enkele bakker of slager en bovendien gebeurde het sporadisch”, nuanceert de gemeentevoorlichter. Winkeliers openden hun zaak omdat toeristen ’s zondags naar België trokken om inkopen te doen. De gemeente wilde deze grensconcurrentie tegengaan en legaliseerde koopzondagen.

In veel gemeenten binnen de zogeheten Biblebelt is zondagse openstelling geen onderwerp van discussie. In Veluwse plaatsen als Ermelo en Nunspeet is geen behoefte aan koopzondagen, zeggen de gemeentewoordvoerders.

In Zeeland heerst evenmin verzet tegen het strakke koopzondagenbeleid, vertelt een woordvoerder van de Kamer van Koophandel Zeeland.

Gemeente Reimerswaal kent geen illegale openstelling, meent PvdA-wethouder K. Knuit. Alleen een cafetaria -die onder andere regels valt dan de detailhandel- doet op zondag wel eens zaken. „En daar blijft het bij”, aldus Knuit.

Ook in Tholen zouden er volgens een woordvoerder geen overtredingen zijn. „Toeristen op Tholen trekken ’s zondags liever de natuur in dan dat ze inkopen doen”, legt hij uit.

In de gemeente Kapelle mogen alleen winkels binnen de kern Wemeldinge in de zomermaanden open, vanuit toeristisch oogpunt. „In de praktijk maken hooguit drie winkels er gebruik van”, aldus een ambtenaar van de gemeente. Van illegale openstelling heeft hij nooit gehoord.

In Rijssen speelt de kwestie „helemaal niet”, meldt een voorlichter. Ben Morsinkhof, secretaris van de Rijssense ondernemersvereniging HABI is nooit iets over illegale praktijken ter ore gekomen. „Als die er zouden zijn, sijpelden er ongetwijfeld signalen naar ons toe. Het zou opschudding veroorzaken.”

Ook in Katwijk is geen verzet tegen de verplichte zondagse sluiting, meent een woordvoerster. In Oud-Beijerland draait een proef waarbij winkels hun deuren één zondag per maand mogen openstellen. De meeste zijn ondanks deze mogelijkheid nog steeds gesloten. „Een groot deel van de ondernemers doet dat uit principe. Anderen hebben een hekel aan alle rompslomp. De eerste keer was er zo weinig belangstelling, dat veel winkels de derde zondag al besloten dicht te blijven”, aldus de gemeentevoorlichter.

Verhoeven van MKB-Nederland beseft dat ondernemers die vanuit hun geloofsovertuiging op zondag gesloten blijven meer inkomsten mis zullen lopen wanneer er een landelijke regelgeving komt. „Sluiten op zondag is eigen keuze. Voor je principes moet je wel eens iets inleveren”, vindt Verhoeven. „Wij als organisatie moeten kiezen tussen twee groepen. Die keuze heeft voor sommigen nadelige consequenties. Maar we kiezen voor eerlijkheid.”