„SAR, bedankt!” De vitrine in de ontvangsthal van het 303 SAR Squadron hangt vol met blijken van waardering voor de redders. Of het nu gaat om een geredde scheepsbemanning of een op het nippertje geslaagde bevalling, de bemanning van de drie gele SAR-helikopters oogsten veel waardering voor hun werk. „Een paar jaar geleden is er een baby geboren, terwijl wij de moeder uit de helikopter hielpen. De eerste doopnaam van het kind was Heli”, vertelt squadroncommandant E. Tolsma.Hoewel patiëntenvervoer een secundaire taak is van de eenheid, rukken de helikopters daar wel het meest voor uit: zo’n 150 keer per jaar. Hun hoofdtaak, het redden van militaire vliegers uit zee, hoeven ze maar zelden uit te voeren.

Het meest recente voorbeeld is het ongeluk bij Vlieland met een Belgische F16, vorig jaar september. Zoals altijd tijdens oefeningen, stond er een heli klaar op Vlieland. Daardoor was de SAR binnen een paar minuten ter plaatse.

Een vreemde constructie: militaire helikopters die voor 99 procent van de tijd actief zijn voor civiele doeleinden. Reden voor minister Kamp van Defensie om het SAR-squadron in 2008 samen te voegen met de reddingseenheid van de marine in Den Helder. De huidige Italiaanse AB-412-toestellen worden dan vervangen door Cougars en de nieuwe heli van de marine, de NH-90. De SAR-eenheid valt dan onder het nog op te richten Defensie Helikopter Commando.

Majoor Tolsma vindt de fusie op zich logisch, maar is bang dat het patiëntenvervoer in de knel komt. „Ik verwacht dat er straks in Den Helder nog maar één helikopter beschikbaar is voor spoedeisende hulp. Als die onderweg is, staat er geen tweede heli stand-by. Natuurlijk kunnen er reservehelikopters elders uit het land komen, maar daar gaat wel veel tijd overheen. Mensen in nood zitten dan veel langer te wachten op vervoer. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn.”

Ook de Friese commissaris van de Koningin, E. Nijpels, maakt zich zorgen. Hij schreef in december een brandbrief naar minister Kamp. Volgens Nijpels komt met de verplaatsing van de SAR-eenheid naar Den Helder de hulpverlening op de Wadden in gevaar. „Vliegveld De Kooij ligt beduidend minder centraal in het Waddengebied. Daardoor zal de reactietijd naar Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog drastisch toenemen. Dit is uiterst ongewenst.”

Volgens Nijpels zijn de SAR-helikopters „een onmisbaar onderdeel in de reddingsketen binnen het Waddengebied. Door het specifieke karakter van de Wadden -waaronder uitgestrekte duingebieden en droogvallende zandbanken- is de inzet van andere reddingsmiddelen vaak niet mogelijk.”

Huisarts D. A. Zaal van Schiermonnikoog is het helemaal met Nijpels eens. „Die verhuizing is waardeloos. Als we nu een spoedeisende klus hebben, zijn de jongens van de SAR binnen tien minuten bij ons. Vanuit Den Helder kan dat wel eens een kwartier langer gaan duren. En in situaties waarin elke seconde telt, kan dit mensenlevens schelen.”

De verplaatsing van het squadron leidde zelfs tot vragen van Tweede Kamerlid Kortenhorst (CDA). Uit het antwoord van minister Kamp valt op te maken dat iedereen zich voor niets zorgen maakt. „De taak van de SAR-eenheid kan in de toekomst prima door het Defensie Helikopter Commando worden overgenomen. Ik zal er op toezien dat uw zorgen daarbij mee in beschouwing worden genomen.”

Majoor Tolsma verwacht dat het in de verre toekomst nog wel goed komt met het SAR werk. „Maar voor de eerste paar jaar zie ik nog wel veel leeuwen en beren op de weg.”