Binnenland

De nieuwe namen van de macht

Wie staan er straks -rond 15 juli- naast Hare Majesteit op de trappen van het paleis? Nu de onderhandelaars van CDA, LPF en VVD hun belangrijkste geschillen hebben beslecht, zijn ze op zoek naar geschikte kandidaten voor ministerschappen en staatssecretariaten. Terwijl het Haagse geruchtencircuit op volle toeren draait, doen we een eigen poging tot formatie.

Peter van Olst
24 June 2002 07:49Gewijzigd op 13 November 2020 23:38

Direct naast koningin Beatrix komt -natuurlijk- CDA-leider Jan-Peter Balkenende. Hij wordt de nieuwe minister-president, de eerste minister in het kabinet-Balkenende. Aan zijn rechterhand staat Loek Hermans. De huidige minister van Onderwijs verhuist naar het departement van Binnenlandse Zaken. Hij wordt vice-premier en leidt het VVD-smaldeel in het kabinet.

Ter linkerzijde van de Koningin staat de vice-premier van LPF-huize. We houden het erop dat dit Mat Herben zal zijn, de man met de snelste politieke carrière ooit. Daarvoor moeten we ervan uitgaan dat de voormalige defensievoorlichter bestand zal zijn tegen de druk van de heersende opvatting aan het Binnenhof. Volgens die opvatting moet hij het voorbeeld volgen van VVD-leider Zalm, die zijn plaats in de Kamer verkiest boven een ministerspost.

Zalm wil zijn partij vanuit de Tweede Kamer, als fractievoorzitter, blijven leiden. Daarmee bewaart hij zorgvuldig zijn onafhankelijkheid ten opzichte van het kabinet. In het geval van Herben valt daar beslist ook veel voor te zeggen. De LPF-fractie is relatief onervaren en heeft een solide voorzitter nodig. Maar de LPF moet ook een betrouwbare vice-premier leveren. Veel andere kandidaten heeft de partij daarvoor niet.

Herbens geestverwant Hoogendijk kan in dat geval de fractie gaan leiden. De voormalige hoofdredacteur van Elsevier wekte vorige week niet veel goodwill door zijn optreden tegen minister De Vries, maar kan in elk geval leidinggeven aan een team. De coalitiepartners van LPF -CDA en VVD- zullen het liever zo zien dan andersom: Hoogendijk als vice-premier en Herben als fractievoorzitter. En hun stem doet er ook toe.

Ingewikkeld is vervolgens de vraag welk departement Herben moet gaan leiden. Financiën zou voor een vice-premier zeker geen slechte post zijn, maar Herben heeft geen sterke financieel-economische achtergrond. Zijn hart ligt bij Defensie. Het is een wat vreemde constructie, een vice-premier op Defensie, maar in de nieuwe politiek kan het gewoon. Waarom niet, zou de nuchtere Herben zeggen. Je moet immers doen waar je goed in bent? En dus krijgt Herben Defensie.

Buitenlandse Zaken gaat naar Jaap de Hoop Scheffer. Eerherstel voor de geplaagde voorganger van Balkenende. Als minister mag deze christen-democraat zich gaan bezighouden met het beleidsterrein dat altijd al zijn bijzondere interesse en expertise had. Waarschijnlijk gaat hij er tegelijk Ontwikkelingssamenwerking bij doen. Want CDA, VVD en LPF verdelen de ministersposten met respectievelijk 6-4-4. En dus moet er één post verdwijnen.

Een post die niet verdwijnt, is die van huidig minister Van Boxtel. Vier jaar geleden werd hij de eerste minister in de geschiedenis voor Grotesteden- en Integratiebeleid. Zijn opvolger wordt op dringend verzoek van de LPF minister van Migratie en Integratie. Het ligt voor de hand dat de LPF deze post ook voor zichzelf zal opeisen. En dus plaatsen we op de foto voor het paleis een opvallende minister: de Amsterdamse hoofdofficier Vrakking mag het gaan doen.

De LPF is natuurlijk ook geïnteresseerd in Volksgezondheid, Welzijn en Sport. En CDA en VVD laten het wegwerken van de wachtlijsten graag aan hun nieuwe partner over. Minister wordt LPF-kamerlid Vic Bonke, voormalig rector-magnificus aan de Universiteit van Maastricht. Hij zou ook Onderwijs kunnen gaan doen, en zijn partij heeft ook andere kandidaten voor Volksgezondheid, maar we houden het voorlopig nog maar even zo.

Dat komt mede doordat Onderwijs nog even bij de VVD blijft. VVD-leider Zalm zoekt nog een vrouw van buiten zijn fractie, maar hij zou uit die fractie ook Hella Vouˆte naar voren kunnen schuiven. Voor Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer heeft de VVD Johan Remkes, nu staatssecretaris op dat departement. Remkes wordt al geruime tijd door vriend en vijand als ministeriabel aangemerkt.

Zoals gezegd, claimt de VVD in elk geval de post Financiën. Daarvoor heeft de partij een aantal goede kandidaten in huis. Kamerlid en demissionair staatssecretaris Hans Hoogervorst wordt genoemd, maar ook Pieter Korteweg, schrijver van het VVD-verkiezingsprogramma en oud-topman van Robeco. Omdat er ook geluiden zijn dat Zalm zijn collega Hoogervorst voorlopig nog in de kamerfractie nodig heeft, gaan we er vooralsnog van uit dat Korteweg de nieuwe schatkistbewaarder wordt.

Daarmee heeft de VVD vier ministers geleverd. De LPF zoekt naast Herben (Defensie), Vrakking (Migratie en Integratie) en Bonke (Volksgezondheid) nog een vierde man of vrouw. Vooral voor Economische Zaken zou Herben een aantal geschikte kandidaten hebben. Het zijn de namen van de bekende zakenlieden Roel Pieper en Joep van den Nieuwenhuizen die in dit verband vallen. Pieper lijkt de beste papieren te hebben; Fortuyn noemde hem al eens en Van den Nieuwenhuizen is een nogal omstreden persoonlijkheid.

En dan de ministers van het CDA. Allereerst is daar Piet Hein Donner, de aimabele informateur. Als WAO-specialist zou hij Sociale Zaken kunnen krijgen, een departement dat het CDA graag gaat beheren om daarmee haar sociale gezicht binnen de coalitie duidelijk gestalte te kunnen geven. Maar voor Sociale Zaken heeft het CDA ook een tweetal bekwame vrouwen: Ank Bijleveld, voormalig vice-fractievoorzitster en nu burgemeester van de Hof van Twente, en kamerlid Gerda Verburg. Het zal Bijleveld wel worden, terwijl voor Verburg een staatssecretariaat is weggelegd.

Donner kan naar Justitie. De man staat immers ook bekend als eminent jurist. Op Verkeer en Waterstaat kan dan de nummer twee van het CDA komen: Maria van der Hoeven. Voor Landbouw heeft het CDA met voorzitter Doornbos van LTO-Nederland een goede kandidaat uit het maatschappelijk middenveld. En daarmee zou het CDA zijn zes ministers hebben: Balkenende, De Hoop Scheffer, Donner, Bijleveld, Van der Hoeven en Doornbos. Fractievoorzitter in de Tweede Kamer kan dan Maxime Verhagen, de felle buitenlandspecialist, worden.

Andere namen
Zó zou het kunnen lopen, maar evengoed anders. De verdeling van de ministersposten is nog in volle gang. Hoewel bovenstaande personen veelvuldig genoemd worden, vallen ook andere namen. Zo zou ook CNV-voorzitter Doekle Terpstra minister van Sociale Zaken kunnen worden, of zijn voorganger Anton Westerlaken. De VVD zou voor deze post ook Hans Hoogervorst of oud-staatssecretaris Robin Linschoten naar voren kunnen schuiven.

Misschien lukt het de LPF ook wel om Financiën -tegen de zin van de VVD- te bemachtigen. De fiscalist Steven van Eijck zou al staan te trappelen. En mocht Financiën toch bij het CDA terechtkomen, dan zou Noud Wellink nog van De Nederlandsche Bank naar het ministerie in Den Haag kunnen verhuizen.

In plaats van bij Verkeer en Waterstaat zou Maria van der Hoeven van het CDA ook op Economische Zaken terecht kunnen komen, waarvoor overigens ook Schiphol-directeur Gerlach Cerfontaine genoemd wordt. Hetzelfde geldt voor Hella Vouˆte, die hierboven nog naar Onderwijs zou gaan. Bovengenoemde LPF’er Vic Bonke heeft ook wel interesse voor Onderwijs. Zijn partijgenoot Huibregtsen, voormalig voorzitter van het Nederlands Olympisch Comité, wordt ook genoemd voor Volksgezondheid.

Voor VROM en Verkeer en Waterstaat vallen ook de namen van kamerlid Van Geel (CDA) en MKB-voorzitter De Boer (LPF). Voor Defensie worden de huidige staatssecretaris Henk van Hoof (VVD) en -opnieuw- Hella Vouˆte genoemd. Kamerlid Henk Kamp is een VVD-kandidaat voor de post Migratie en Integratie. Voor Justitie heeft de LPF nog de bonte naam van de Amsterdamse strafpleiter Abraham Moszkowicz.

Staatssecretaris
Wie het (nog) niet tot minister schopt, kan altijd nog staatssecretaris worden. Bij het CDA staat een aantal relatief jeugdige kamerleden te trappelen. Joop Wijn zou graag het asielbeleid gaan bepalen, Gerda Verburg wil iets met ontwikkelingssamenwerking of sociale zaken, Theo Rietkerk gaat voor veiligheid en criminaliteitsbestrijding, Maxime Verhagen voor de buitenlandse politiek en Joop Atsma voor de sport.

Bij de VVD wil Bibi de Vries het fiscale beleid gaan uitstippelen, Clemens Cornielje weet veel van het onderwijs en Pieter Hofstra wil verkeer gaan doen. Bij de LPF ligt het allemaal wat minder duidelijk; daar wordt nog veel bestuurderstalent buiten de fractie gezocht.

Nog ruim twee weken, en dan moet die foto worden gemaakt.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer