Formeel luidt het standpunt dat de fractie nog geen knoop heeft doorgehakt. „Wij wachten eerst de behandeling van dat voorstel in de Tweede Kamer af", zegt fractiespecialist Luchtenveld. „Pas aan het eind van die behandeling hakken wij de knoop door."Maar volgens een ingewijde voelt een meerderheid van de fractie niets voor de initiatiefwet. De VVD zou pas met een referendum willen instemmen als invoering daarvan in de grondwet wordt vastgelegd. Dat proces neemt diverse jaren in beslag.

PvdA, GroenLinks en D66 hebben deze week een initiatiefwet ingediend voor een correctief referendum. Dat moet de bevolking de mogelijkheid bieden om besluiten van de Tweede Kamer terug te draaien. Zolang de grondwet niet is gewijzigd, is zo’n uitspraak van de bevolking niet bindend.

Zonder steun van de VVD maakt de initiatiefwet geen kans, want CDA en de kleine christelijke partijen voelen niets voor referenda. De VVD tot voor kort ook niet, maar in haar nieuwe Liberaal Manifest heeft de partij allerlei vormen van bestuurlijke vernieuwing, waaronder het referendum, omarmd. VVD–aanvoerder Van Aartsen vierde dat destijds als een persoonlijke overwinning.

Toch durft de fractie het initiatiefvoorstel voor een referendum nog niet te steunen. Er bestaat binnen de liberale achterban nog veel weerstand tegen bestuurlijke nieuwlichterij. Van Aartsen zou eerst een discussie in de partij willen, waarna het het referendum eventueel in het nieuwe verkiezingsprogramma kan worden opgenomen.