Het gaat om de zogenaamde Smeerenburgcollectie uit de zeventiende eeuw, met vondsten van een Nederlandse nederzetting van walvisvaarders. Groningse archeologen groeven de voorwerpen in de jaren 1978-1981 op.Het Rijksmuseum in Amsterdam en het Arctisch Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen dragen het grootste deel van de collectie op 19 november over aan de Noorse diensten voor Monumentenzorg. De organisaties zijn dat onlangs overeengekomen.

De nederzetting Smeerenburg was tussen 1614 en 1652 gevestigd op Amsterdameiland op Spitsbergen, een barre plaats op 1000 kilometer van de Noordpool. De Nederlanders beheerden daar traanovens, waar resten van walvissen werden verwerkt.

De collectie bestaat uit onder meer kleding, gereedschappen, gebruiksvoorwerpen, glas- en aardewerk. Uit de vondsten werd onder meer duidelijk dat het complex ook een café had. Verder was er een veld met graven, waaruit kon worden geconcludeerd dat de Spitsbergse kou slachtoffers onder het personeel eiste.

De Noorse monumentenzorg heeft speciaal voor de collectie een magazijn laten bouwen in Longyearbyen op Spitsbergen. De collectie maakte in 1988 deel uit van een grote expositie over de walvisvaart in het Rijksmuseum. „De tentoonstelling maakte duidelijk dat de collectie alleen samen met de vindplaats het complete historische verhaal vertelt”, aldus de Groningse universiteit. „Daarom is besloten de collectie terug te brengen naar Spitsbergen, zodat daar het Nederlandse aandeel in de geschiedenis van Spitsbergen kan worden uitgebeeld.”

De overdracht is in het Muziekgebouw aan ’t IJ. Voor de gelegenheid ligt het schip De Gouverneur van Spitsbergen bij dat gebouw afgemeerd.