Dat heeft de bewindsvrouw donderdag, tot grote woede van de linkse oppositie, aangekondigd in een spoeddebat dat de Tweede Kamer hield over opvang voor de overlevenden. De opschorting zou gelden voor de duur van het technisch onderzoek naar de brand, maar volgens Verdonk zijn veel mensen niet meer nodig voor het nog lopende onderzoek. Bovendien willen volgens haar sommige mensen zelf ook terug naar hun land. Eventueel zal ze mensen onder dwang laten uitzetten.Aanleiding voor het spoeddebat waren aanhoudende signalen dat de zorg en behandeling van de 248 overlevenden niet goed was. Ze zouden geen psychische zorg krijgen terwijl dat wel toegezegd was, ze kregen weinig gelegenheid om bezoek te ontvangen en te bellen en geen schone kleding. Ook zijn ze angstig voor opsluiting en voor herhaling van de gebeurtenissen.

Getuigen meldden dit in media, tegenover VluchtelingenWerk Nederland en Kamerlid Vos (GroenLinks). Ook rechters hebben in enkele zaken de betrokken vreemdeling gelijk gegeven over een tekort aan begeleiding. Justitie is daartegen inmiddels in beroep gegaan. De hele Kamer wilde opheldering, ook CDA en VVD die eerst tegen een debat waren.

Minister Donner (Justitie) weersprak echter dat de opvang niet goed was en meende juist dat de begeleiding maximaal was. Alles daarover is per individu gedocumenteerd en na te trekken. Mogelijk zijn er soms wel enige kleine dingen over het hoofd gezien, maar klachten kunnen en zullen worden nagetrokken. Zelf bezocht hij woensdag een van de bajesboten in Rotterdam.

Donner herkende zich dan ook niet in de beelden zoals die de afgelopen twee weken naar buiten zijn gekomen. Hij bedankte zelfs de Tweede Kamer om hem in de gelegenheid te stellen „om dingen recht te zetten". De minister gaat de Inspectie voor de Gezondheidszorg vragen of zij de gang van zaken kunnen onderzoeken. GroenLinks had daarom gevraagd.

De Tweede Kamer was in verwarring over de tegenstrijdige beweringen over de opvang. Volgens Donner kon dat onder meer ontstaan omdat betrokkenen soms ook in de war waren en de overgangssituatie voor hen niet helder was. Onder meer D66 stoorde zich eraan dat de minister de bal op deze manier terugkaatste. „Het is een zorg en verantwoordelijkheid die de Kamer moet nemen", aldus Lambrechts (D66). Donner zei dat hij de Kamer niets verweet.

De PvdA, SP en GroenLinks reageerden woedend op de mededeling om de uitzetting te hervatten. SP en GroenLinks hadden juist aangedrongen op een pardon voor de in hun ogen getraumatiseerde vreemdelingen. Ze maken zich bovendien zorgen over de mensen die in een slechte geestelijke situatie verkeren door de traumatische gebeurtenis. De fracties namen het Verdonk ook zeer kwalijk dat zij dit zei in een debat dat juist ging over de zorg voor de overlevenden.

Ook directeur E. Nazarski van VluchtelingenWerk Nederland vond het „onbegrijpelijk" dat Verdonk zo kort na het drama weer betrokkenen gaat uitzetten. Hij vroeg zich af wat het belang van Nederland daarvan is. „Laat de mensen het toch eerst even verwerken allemaal", zei Nazarski.

De bewindsvrouw beloofde dat bij uitzetting altijd sprake is van individuele waarborgen. Ze meldde dat het om een zorgvuldige toetsing gaat, waarbij ze alle factoren over de calamiteit op basis van het oordeel van deskundigen zal meewegen. Een motie van D66 om haar hier op vast te pinnen, werd aangenomen door de Kamer.

Directeur E. Nazarski van VluchtelingenWerk Nederland vindt het „onbegrijpelijk” dat minister Verdonk (Vreemdelingenzaken) zo kort na de fatale brand op Schiphol de uitzetting van overlevenden van het drama hervat. Hij vraagt zich af wat het belang van Nederland daarvan is.

„Laat de mensen het toch eerst even verwerken allemaal”, zei Nazarski na afloop van het spoeddebat in de Tweede Kamer over de kwestie dat hij bijwoonde. Hij is verbaasd over de „heel erg harde” manier waarop Verdonk aanvankelijk in het debat aankondigde dat ze weer gaat beginnen met het uitzetten van de betrokkenen. Later nuanceerde ze dat door erop te wijzen dat dat zorgvuldig en op basis van het oordeel van deskundigen zal gebeuren.

Nazarski wees er echter wel op dat veel gedetineerden die na de brand in het cellencomplex elders in het land zijn ondergebracht in detentiecentra, nog altijd bang zijn. „Die mensen moet je niet in de gevangenis zetten”, zei hij.

VluchtelingenWerk Nederland blijft erbij dat de opvang van sommige betrokkenen beschamend is geweest. Medewerkers van hem die met achttien van hen hebben gesproken, waren „ontdaan” door wat ze hebben gezien en gehoord. De ministers Donner (Justitie) en Verdonk spraken woensdag echter met in totaal acht betrokkenen en kwamen tot de conclusie dat de opvang goed is geweest. „Het verschil is heel erg groot”, stelde Nazarski donderdagavond vast.