Voorman burgemeesters ongerust over gekozen collega’s
Voorzitter J. Pop van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters is zeer ongerust over de introductie van de gekozen burgemeester. Pop, zelf burgemeester van Haarlem, voorziet onder meer een sterke verzwakking van de gemeenteraad en een verminderd vertrouwen van de burgers.
„Het zwaartepunt van de politieke macht zal komen te liggen bij de nieuw geïntroduceerde sterke man of vrouw. Wie is nu voortaan de eindverantwoordelijke in de gemeente: de raad, zoals nu, of de burgemeester? Beiden hebben immers het mandaat van de kiezers. En wat gebeurt er bij een ernstig politiek conflict? Kan de raad de gekozen burgemeester ontslaan of kan de burgemeester nieuwe verkiezingen uitschrijven?” Pop vraagt zich af of CDA, LPF en VVD dit bij de besprekingen wel onder ogen hebben gezien.
Ook zal de gekozen burgemeester waarschijnlijk zijn eigen wethoudersploeg selecteren. „De raad komt daar dan niet meer aan te pas. Maar wat gebeurt er als een wethouder het vertrouwen van de raad mist?”
Pop vraagt zich ook af of een gekozen burgemeester wel met de bestuurlijke verhoudingen in ons land overeen komt. Hij wijst ook op ’de zuidelijke Europese landen waar machtsconcentratie in één persoon soms leidt tot cliëntisme of nog erger tot corruptie’.
Ook zullen er twee soorten gemeenten ontstaan, omdat het aantal gemeenten met een gekozen burgemeester vooralsnog beperkt zal zijn.
Pop vreest dat de burgemeester aan vertrouwen zal inboeten. „De Nederlandse burgemeester heeft geen rechtstreekse politieke macht en functioneert boven de partijen. Hij is een bindende factor, een bestuurlijk coördinator en vaak het gezicht van de gemeente naar buiten. Hij bewaakt het democratische proces, de inspraak en de participatie. Uit enquêtes blijkt steevast dat burgers veel vertrouwen hebben in deze functionaris.” Het is volgens Pop zeer de vraag of dat met een sterk geprofileerde politieke burgemeester ook nog het geval zal zijn.