Minister Nicolas Sarkozy van Binnenlandse Zaken heeft een voorkeur voor krachtige taal wanneer hij het over de criminele jongeren uit Clichy-sous-Blois, Bondy, Neuilly-sur-Marne en al de andere voorsteden heeft: het is tuig dat desnoods met de hogedrukspuit van straat gespoten moet worden. Hij duidt de relschoppers consequent aan als „schoffies.” De enige oplossing voor de problemen is volgens hem een duidelijk beleid van zero tolerance.Sarkozy wil de dingen bij de naam noemen. De begripvolle houding van „weldenkende linkse kringen” tegenover het al jaren bestaande geweld is volgens hem een van de redenen waarom de extreem rechtse politicus Jean-Marie le Pen het in 2002 tot de tweede ronde van de presidentsverkiezingen schopte. Ook het afwijzen van de Europese grondwet in mei dit jaar heeft met onvrede te maken over het gebrek aan „echte woorden” bij de politici, aldus Sarkozy.

Steeds meer critici menen echter dat Sarkozy met deze spierballentaal alleen maar meer olie op het vuur gooit. De socialistische voorman François Hollande liet weten dat een beleid van „zero Sarkozy” hem op dit moment een betere remedie tegen geweld lijkt dan een tactiek van nultolerantie. Collega-minister Azouz Begag van Gelijke Kansen verweet Sarkozy „stigmatisering van de jeugd.” Hij provoceert met zijn gedrag de jongeren, aldus Begag, die zelf in een probleemwijk van Lyon opgroeide. De minister stelt tegenover de harde lijn van Sarkozy de dialoog.

De noordelijke voorsteden van de Franse hoofdstad vormen al jaar en dag een kruidvat van problemen. De politie is er inmiddels aan gewend dat duizenden auto’s per jaar in vlammen opgaan en opstootjes elkaar rap opvolgen. Vorig jaar telde de politie niet minder dan 20.000 incidenten in de steden. Het werkloosheidspercentage is er extreem hoog en loopt soms op tot 44 procent. Al sinds de jaren zeventig zorgt dit voor onrust en periodieke hevige rellen. De huidige geweldsexplosie staat niet op zichzelf.

De grotendeels allochtone bewoners zeggen dat ze zich gediscrimineerd voelen. „Deuren gaan dicht wanneer je een Arabier bent”, gaf Yazid Sabeg uit Saint-Denis te kennen tegenover de BBC. Volgens cijfers van het bureau Insee ligt het werkloosheidscijfer voor mensen van buitenlandse afkomst in Frankrijk op 14 procent, terwijl 9,2 procent van de Fransen zonder werk zit. Dit verschil blijft hetzelfde wanneer ook het opleidingsniveau meegenomen wordt.

Sarkozy kan echter niet verweten worden dat hij geen oog heeft voor de onderliggende problematiek. Hij deed al veel eerder voorstellen tot positieve discriminatie voor allochtone jongeren, zodat zij gemakkelijker aan een baan konden komen. Rechts Frankrijk nam hem deze ideeën bepaald niet in dank af.

De jongeren in de voorsteden hebben over het algemeen echter weinig oog voor deze kant van de minister. Sommigen verklaren hun gedrag uit „haat” tegen Sarkozy „Je moet ons geen gespuis noemen en de politie op ons afsturen”, formuleerde een jongeman uit Sevran zijn grief kort maar krachtig tegenover de Franse krant Le Monde.

Net als Sarkozy provoceert de politie volgens veel jongeren ook. Ze zouden de Arabische jeugd uitdagen en hen vervolgens voor het minste of geringste meenemen naar het bureau. Deze houding van de politie verklaart volgens hen waarom de omgekomen Zyed (15) en Bouna (17) vorige week op de vlucht sloegen voor de politie en een transformatorhuisje invluchtten, waarin ze vervolgens geëlektrocuteerd werden. Sarkozy noemde de jongens „inbrekers op de vlucht”, maar het was gewoon angst die hen de benen deed nemen.

Premier De Villepin probeert intussen een middenweg te vinden tussen de gespierde taal van Sarkozy en de tegemoetkomende woorden van Begag. „Wij accepteren dergelijke geweldsuitingen niet, maar zullen tevens een dialoog aangaan om oplossingen te vinden”, liet de premier weten. Nu het geweld zich ook naar andere steden uitbreidt, lijkt er weinig tijd meer te verliezen.