Sinds begin deze maand hebben de lakeien hun bijzondere optrekje verruild voor een stek aan de overkant van het paleis en hebben bouwvakkers hun plek ingenomen. De komende drie jaar neemt de Rijksgebouwendienst de hele binnenkant van een van de belangrijkste monumenten in het land op de schop. Dat is nodig aangezien de vorige renovatie alweer veertig jaar geleden plaatsvond en het paleis op een aantal punten sterk is verouderd.Het majestueuze gebouw op de Dam is nog altijd in gebruik bij de koninklijke familie. Jaarlijks vinden er op frequente basis ontvangsten en staatsbezoeken plaats. De eisen aan huisvesting hebben de afgelopen tientallen jaren een flinke verandering ondergaan, legt projectmanager C. van den Boer uit. Hij doelt daarbij niet alleen op nieuwe regelgeving, maar ook op de terreurdreiging van vandaag de dag en daarbij behorende beveiliging en gezondheidsmaatregelen, zoals het verwijderen van asbest en het voorkomen van legionella.

De renovatie, die 69 miljoen euro kost, bestaat uit vier onderdelen. De eerste twee zijn al achter de rug. Zo is het paleis inmiddels helemaal leeggehaald. De spullen zijn elders ondergebracht. Sommige antieke meubels en kunstwerken worden bewaard in geconditioneerde ruimtes. Ook het personeel dat in het gebouw woonde, heeft tijdelijk een andere plek gekregen. Volgens architect H. Mol is verbetering van de woonsituatie voor hen hard nodig. „Je had nu soms tien lakeien die één toilet en douche moesten delen of ze sliepen met drie, vier of vijf personen op een kamer".

De derde stap in de opknapbeurt is de grondige asbestsanering en demontage. In het paleis is volgens de Rijksgebouwendienst een enorme hoeveelheid asbest aanwezig. Volgens Mol gaat het om een aanzienlijke sanering, die ongeveer tien maanden duurt. „Het zit ontzettend verspreid en het zit op de meest ongebruikelijke plekken".

De laatste fase van de verbouwing betreft de daadwerkelijke renovatie, die volgens plan tot de zomer van 2008 zal duren. Daarbij worden zwaar verouderde installaties, zoals het sanitair, de keuken, leidingen en verwarming vervangen. Aan de fundering mankeert niets, aldus de architect. Wel houdt een speciale meter in de gaten of het paleis niet verzakt door de bouw van de Noord–Zuidlijn even verderop.

Voorlopig doet de Rijksgebouwendienst nog niets met de wens van stadsdeel Centrum om de gevel van het paleis weer wit te maken. De buitenkant van het gebouw is in de 350 jaar dat het bestaat nog nooit gereinigd en toont grauw en grijs. Volgens de directeur Projecten van de Rijksgebouwendienst J. ’t Hart ligt het schoonmaken van de gevel nogal moeilijk.

Volgens hem is er nog geen manier gevonden om de oude gevel op een betrouwbare manier te reinigen. Datzelfde probleem geldt trouwens ook voor bijvoorbeeld het Binnenhof in Den Haag. „De techniek is nog niet zover dat we het aandurven". Bovendien is er momenteel niet voldoende geld voorhanden. Het totale kostenplaatje van 69 miljoen euro, volledig gefinancierd door de Staat, mag absoluut niet worden overschreden. Het publiek moet dus nog even geduld hebben voordat het paleis ook van buiten weer een koninklijke uitstraling heeft.