Nobelprijswinnaar infecteerde zichzelf
ROTTERDAM - De Australische gastro-enteroloog en sinds maandag Nobelprijswinnaar J. Robin Warren infecteerde ooit zichzelf met de maagbacterie Helicobacter pylori om zijn sceptische collega’s te overtuigen. Zij konden niet geloven dat niet stress maar een bacterie de oorzaak was van maagzweren.
Warren en zijn collega Barry J. Marshall ontdekten begin jaren tachtig dat deze min of meer vergeten bacterie veel voorkwam bij mensen met een maagzweer. Maar omdat de bacterie ook voorkwam bij mensen zonder maagzweren, werd deze ontdekking in de medische wereld met ongeloof ontvangen, aldus hoogleraar klinische gastro-enterologie E. Kuipers van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam.De Australiërs slaagden erin de bacterie in een laboratorium te kweken en onder druk van alle scepsis besloot Warren zichzelf te infecteren. De man kreeg daarop maagklachten, hetgeen zijn stelling onderbouwde dat de Helicobacter pylori een ziekteverwekker was.
Volgens Kuipers heeft dit belangrijke gevolgen gehad voor de behandeling van mensen met een maagzweer. Tot dat moment werd de aandoening gezien als een psychische en een chronische ziekte. In de jaren zeventig werd de klacht aangepakt met maagzuurremmende middelen, een dieet of een operatie. Die operatie kwam vaker voor dan de verwijdering van een blinde darm.
De inmiddels gepensioneerde Nederlandse gastro-enteroloog prof. dr. Guido Tytgat, een gedreven en bekwaam specialist die destijds werkzaam was in het AMC in Amsterdam, is zijdelings betrokken geweest bij de ontdekking van de Australiërs. Hij correspondeerde met Marshall. Tytgat noemde het in interviews zijn grootste fout dat hij de speurtocht naar een micro-organisme niet heeft doorgezet omdat hij niet kon geloven dat een bacterie de oorzaak van maagzweren was.
Door de ontdekking van de Nobelprijswinnaars is de behandeling van maagzweren totaal veranderd. Patiënten krijgen nu gedurende maximaal twee weken een kuur van maagzuurremmers in combinatie met twee soorten antibiotica. Inmiddels is uit onderzoek begin jaren negentig, waaraan Kuipers heeft meegewerkt, gebleken dat chronische ontsteking van het maagdarmvlies met de bacterie als zij lang genoeg duurt ook tot maagkanker kan leiden. Kuipers: „Warren en Marshall hebben de prijs absoluut verdiend.”