Die conclusie kon vrijdagavond worden getrokken na afloop van het kabinetsberaad. Op zijn wekelijkse persconferentie gaf premier Balkenende aan dat het kabinet „een eigen spoor” gaat volgen nu de Tweede Kamer een kakofonie van geluiden laat horen als het gaat om de vormgeving van het nationale Europa-debat.In dat debat zouden burgers het kabinet en de Tweede Kamer moeten gaan vertellen wat zij nu eigenlijk van de Europese Unie vinden. Kabinet en Kamer spraken af zo’n debat te zullen houden nadat in het referendum op 1 juni bleek dat 63 procent van de burgers de Europese grondwet verwierp.

Maar „als iedereen in de Kamer zijn eigen invulling geeft” aan die brede maatschappelijke discussie en de PvdA de regering „op voorhand in diskrediet brengt”, zit er weinig anders op dan dat de regering haar eigen spoor volgt, zei de premier vrijdag.

Wat dat eigen spoor precies inhoudt, is nog niet duidelijk. Balkenende voelt in elk geval niets voor een „doormodderscenario” waarin de politiek maar blijft steggelen over de vormgeving van het debat. Het kabinet zal nu zijn eigen verantwoordelijkheid nemen om een beter inzicht te krijgen in de opvattingen van de Nederlandse burger over de toekomst van Europa. Hoe dat organisatorisch gestalte moet krijgen is nog onderwerp van nader overleg binnen het kabinet, zei de premier.

Het Europa-debat ging donderdag voor het eerst wankelen toen de PvdA een motie indiende om het kabinet uit de organisatie van het debat te weren. Met die motie maakte de partij een forse draai. In juni was de PvdA nog een van de ondertekenaars van de breed gesteunde motie van SP-kamerlid Van Bommel om samen met het kabinet een brede maatschappelijke discussie te organiseren over de negatieve uitslag van het referendum over de Europese grondwet.

Nu het kabinet heeft afgehaakt, lijkt van een werkelijk breed Europa-debat niets meer over. Het CDA toonde vrijdag meteen al begrip voor de stap van het kabinet en gaf bij monde van kamerlid Van Dijk aan er eveneens de brui aan te geven. Met zo veel onderling wantrouwen is geen debat te voeren, stelde Van Dijk. Zijn partij gaat nu evenals het kabinet een eigen initiatief opzetten om er achter te komen wat de burger op Europees vlak beter geregeld wil hebben.

De VVD gaf vorige week tijdens de algemene beschouwingen al aan niet met het Europa-debat mee te zullen doen. Kamerlid Hofstra trok zich toen terug uit de organisatie van het debat.

Tweede-Kamervoorzitter Weisglas liet vrijdag weten dat het bestuur van de Kamer zich zal beraden nu de mede door de volksvertegenwoordiging opgezette plannen voor het Europa-debat van de baan zijn.