Partijen hebben kwart miljard extra nodig
CDA, VVD en LPF hebben een kwart miljard euro extra nodig om hun doelstelling te halen, namelijk dat er over vier jaar een begrotingsoverschot is van 1 procent. Het nieuwe kabinet zal 3,25 miljard euro moeten bezuinigen, in plaats van de 3 miljard waar de onderhandelaars eerst nog vanuit gingen. Dat is donderdag gebleken tijdens het gesprek tussen Balkenende (CDA), Herben (LPF) en Zalm (VVD).
Met een begrotingsoverschot van 1 procent kan de staatsschuld in 25 jaar afgelost worden. Alledrie de partijen hebben dit in hun programma aan de kiezer beloofd. Met het verdwijnen van de staatsschuld wordt het een stuk gemakkelijker om de kosten van de vergrijzing op te vangen.
CDA en VVD hebben de kiezer verder beloofd op diverse terreinen extra uitgaven te doen dan wel de lasten voor de burger te verlagen. Dat betekent dat op de begroting, naast de genoemde 3,25 miljard, nog minstens 6 miljard euro gevonden moet worden. Nooit eerder in de parlementaire geschiedenis is het voorgekomen dat een zo groot bedrag van minimaal 9,25 miljard euro in vier jaar bezuinigd moest worden.
Volgens ingewijden hebben de drie onderhandelaars inmiddels al overeenstemming bereikt over om en nabij de 7 miljard euro aan bezuinigingen. Zo willen CDA, LPF en VVD de zogenaamde Zalmsnip afschaffen, sterk bezuinigen op gesubsidieerde banen en op het overheidsapparaat in het algemeen.
Vandaag spraken Balkenende, Herben en Zalm over twee moeilijke onderwerpen: de WAO en de lastenverlichting. De drie fractieleiders namen daartoe ieder een deskundige mee. Voor Balkenende was dat kamerlid Van der Knaap, voor Zalm demissionair staatssecretaris Hoogervorst van Sociale Zaken en voor Herben de Rotterdamse hoogleraar Van Eijk.
De harde ingrepen in de WAO die de VVD voorstaat, leveren het meeste geld op. De liberalen willen werknemers pas een WAO-uitkering toekennen als ze een bepaald aantal jaren, bijvoorbeeld vijf, gewerkt hebben. Het CDA heeft daar echter grote moeite mee. De christen-democraten houden liever vast aan het op zichzelf ook al strenge akkoord van de Sociaal-Economische Raad (SER). Die aanpak leidt wel tot een verminderde instroom in de WAO, maar niet tot grote bezuinigingen.
Binnenkort komt het Centraal Planbureau (CPB) met nieuwe economische cijfers voor 2003. Volgens Zalm zijn deze niet van grote betekenis „voor het plaatje van 2006” waar de drie onderhandelaars met informateur Donner aan werken. De CPB-cijfers zijn wel van belang voor Zalm als huidige minister van Financiën, die graag ook in 2003 een begrotingstekort wil voorkomen.
Informateur Donner heeft donderdag de eerste aanzet voor een strategisch document op tafel gelegd. Naar verluidt is het document, enkele velletjes lang, gedrukt op rood papier om te voorkomen dat het wordt gekopieerd en uitlekt naar de pers. Donderdag is ook gesproken over het motto dat het nieuwe kabinet zou moeten voeren. Besluiten daarover zijn niet genomen.
Hoewel het stadium van het verdelen van de kabinetsposten en het zoeken van bewindslieden nog niet aan de orde is, wordt daar achter de schermen toch al over nagedacht. Zo heeft LPF-leider Herben al gesprekken gevoerd met een aantal kandidaten. Hij beschikt inmiddels over een lijstje van tien potentiële bewindslieden, onder wie drie vrouwen.