Het uiterste puntje van Schiermonnikoog is waarschijnlijk een van de laatste stukjes niemandsland die Nederland kent. De rit ernaartoe duurt met een trekker en aanhanger met brede banden zo’n drie kwartier. Kleine kans dat je iemand tegenkomt. Ook al een unicum in ons overbevolkte kikkerlandje.

Enkele tientallen bestuurders uit de noordelijke provincies waagden zich dinsdag op een gure herfstmiddag naar de kop van Schiermonnikoog. Het doel: een heuse grenscorrectie.

Goedgemutst zijn ze. Voor velen is het een uitje. Al is het jammer dat regenbuien zich van hun beste kant laat zien. Het drukke gepraat in de ’strandbus’ verstomt zodra vier vlaggenmasten midden op het strand in zicht komen. Ze staan eenzaam in een enorme zandvlakte. De wind blaast fijn zand over de bijna eindeloze landtong. Fijne regendruppeltjes striemen de bestuurders in het gezicht.

Commissaris van de Koningin Hans Alders van de provincie Groningen is echter in zijn nopjes. Het is voor het laatst dat hij op deze plaats mensen welkom kan heten in Groningen. En dat doet hij met verve. Al tekent hij erbij aan dat de grenscorrectie officieel pas per 1 januari ingaat. „Het gaat ons aan het hart dat we dit kwijtraken”, schertst hij. De sfeer is ontspannen, haast quasi-serieus. Bovendien heeft Alders reden om blij te zijn: Groningen krijgt van Friesland 274.000 euro, als compensatie voor het stukje verloren land.

Hoe jolig de stemming ook is, toch heeft de grenscorrectie tussen de provincies Groningen en Friesland en de gemeenten Eemsmond en Schiermonnikoog wel degelijk een serieuze ondertoon. Nu nog ligt het officiële gezag bij rampen op dit stukje eiland in Uithuizen, waar het gemeentebestuur van Eemsmond zetelt. „Ik doe er zeker twee uur over om dit deel van de gemeente te bereiken”, zegt burgemeester Gerard Renkema van Eemsmond. „Dat is niet echt verstandig. Het is beter dat Schiermonnikoog op zo’n moment de touwtjes in handen heeft.”

Hoewel een ramp met ernstige gevolgen op dit stukje niemandsland niet echt voor de hand ligt, is de Friese commissaris van de Koningin Ed Nijpels toch blij dat er nu formeel een grenscorrectie plaatsheeft. „We zitten hier in een buitengewoon belangrijk gebied. Een van de belangrijkste scheepvaartroutes op de Noordzee ligt ten noorden van de eilanden. Er varen ook veel schepen met buitengewoon giftig materiaal. We hebben in het verleden ook wel eens rampen meegemaakt. Als zoiets op de Waddenzee gebeurt moet er goed worden gecoördineerd en is het belangrijk dat er eenduidigheid bestaat over het gezag. Daarom is er zo veel te doen over dit stukje grond.”

Punt van discussie in de achterliggende maanden was wel de financiële regeling tussen de verschillende overheden. Op Schiermonnikoog was het debat in de negen koppen tellende gemeenteraad hierover het felst. De herindeling moest er zelfs een jaar voor worden uitgesteld. De gemoederen liepen zo hoog op dat de Groningse gedeputeerde Bleeker voorstelde om een referendum te organiseren. Daarin zouden burgers kunnen aangeven bij welke provincie ze wilden horen.

Burgemeester Bert Swart van Schiermonnikoog toont zich echter nuchter. „Er is een eerlijke en zuivere politieke discussie geweest over de vraag of je als overheden elkaar hiervoor nu geld moet geven.” Hij is content met de deal, die zijn gemeente jaarlijks een extra uitkering van 13.000 euro uit het gemeentefonds oplevert. Schiermonnikoog is met minder dan 1000 inwoners de kleinste gemeente van Nederland. „Misschien zijn we met dit stukje erbij een stapje gestegen op de ranglijst van gemeenten”, grapt de burgemeester.

Terwijl de regen striemt, wordt het tijd voor plichtplegingen. Vaardig strijken commissaris Alders en burgemeester Renkema de vlaggen van Groningen en Eemsmond. Nijpels en Swart hijsen daarna de Friese vlag en die van Schiermonnikoog. „Voor ik hierheen kwam werd ik opgebeld door de NAM dat hier vanmorgen de grootste olievondst ooit in Nederland is gedaan. Dat betekent dat we Groningen en Eemsmond buitengewoon dankbaar zijn dat ze ons ook financieel in de gelegenheid stellen om de komende jaren deze last op onze schouders te nemen”, grapt Nijpels. „Ik bel vanavond gelijk met de NAM om dat te controleren”, belooft burgemeester Swart. „Al twijfel ik zelden aan de woorden van de commissaris.”