Zalm: Hervormingsbeleid blijft nodig
Na jaren van tegenslag heeft het kabinet eindelijk goed nieuws te melden. De economie trekt aan, de werkloosheid daalt en de inflatie blijft laag. Minister Zalm van Financiën is er blij mee. Nederland profiteert volgens hem volop van de forse hervormingen in sociale zekerheid en zorg en van de loonmatiging. „Met dit kabinetsbeleid is ons land een stuk toekomstbestendiger gemaakt", zegt de VVD-bewindsman in een interview met het ANP.
Dat de vele bezuinigingsmaatregelen veel weerstand zouden oproepen, had Zalm wel verwacht. „Nee, je wordt er niet echt populair mee, maar dit beleid is wel verstandig". Het aantrekken van de economie kort voor de gemeenteraadsverkiezingen is volgens Zalm uiteraard mooi meegenomen. „Maar het had wel wat eerder gemogen".
Hoewel de huidige coalitie van CDA, VVD en D66 in opiniepeilingen geen meerderheid meer krijgt, is dit kabinet volgens Zalm ook na 2007 nodig. „Als de kiezer dat tenminste mogelijk maakt. Ik hoop dat die na de vervelende hervormingen ook de resultaten wil zien". In een samenwerking met de PvdA ziet Zalm in ieder geval geen heil. Die partij is in zijn ogen „weinig hervormingsgezind".
Een volgend kabinet ontkomt volgens Zalm niet aan verdergaande hervormingen. Hij is voorzichtig met het noemen van concrete maatregelen, maar één voorbeeld wil hij wel geven. De duur van een werkloosheidsuitkering moet verder worden verlaagd. Nu is die nog maximaal vijf jaar, maar ze zal volgens de kabinetsplannen worden teruggebracht naar hoogstens 3,2 jaar. „Internationaal gezien is dat nog steeds lang", aldus Zalm. „De Duitsers, onder sociaal-democraat Schröder, zijn verder dan wij. In de WW zouden we nog een flinke stap kunnen zetten".
Of Zalm zelf nog deel uitmaakt van het volgende kabinet is een vraag die hij angstvallig ontwijkt. De VVD’er is binnenkort de langstzittende bewindsman op Financiën ooit. Iedereen gaat er dan ook van uit dat hij het op deze post wel gezien heeft. Maar Zalm denkt daar naar eigen zeggen nog niet over na. „Zodra je gaat denken over je eigen toekomst, doe je je huidige functie niet meer goed".
Voorlopig concentreert de minister zich liever op de nabije toekomst: de algemene beschouwingen die woensdag en donderdag in de Tweede Kamer worden gehouden. Het ziet er naar uit dat dat nog een taai gevecht wordt. Een ruime kamermeerderheid wil dat het kabinet aanvullende koopkrachtmaatregelen neemt om de bevolking te compenseren voor de sterk stijgende olieprijzen.
Maar volgens Zalm is het nog maar de vraag of dat er in zit. Een hogere olieprijs zorgt weliswaar voor meer aardgasbaten, maar ook voor een slechter draaiende economie. „Daardoor krijgt het Rijk minder belastinginkomsten. Het effect voor het begrotingstekort is uiteindelijk nul".
Volgens Zalm zal het kabinet eind dit jaar wel bekijken of het bij het opstellen van de miljoenennota 2006 niet van een te lage olieprijs is uitgegaan, maar hij geeft zeker „geen blanco cheques". Hij tempert daarmee de verwachting bij de coalitiefracties CDA en D66 en oppositiepartij PvdA. CDA-fractieleider Verhagen, D66-kamerlid Bakker en PvdA-leider Bos hebben het kabinet opgeroepen de extra aardgasbaten die het gevolg zijn van de hogere olieprijs te gebruiken voor koopkrachtcompensatie. Maar dat die hoge olieprijs ook nadelen heeft voor de schatkist „is ze ontgaan", aldus Zalm.
Van het plan van Verhagen om door een hogere belastingkorting op de ecotax de gestegen energieprijs te compenseren, voelt Zalm al helemaal niets. „Heel onverstandig", noemt hij dit voorstel. De minister wijst erop dat de EU-ministers van Financiën hebben afgesproken de stijgende olieprijs niet via de energierekening te compenseren. „Anders denken de olieproducerende landen: we kunnen de prijs nog wel wat verhogen. Dan lok je olieprijsstijgingen alleen maar uit".
Een andere mogelijkheid om geld vrij te maken voor koopkrachtmaatregelen is het laten oplopen van het begrotingstekort, maar daar voelt Zalm niets voor. Vanwege de gewenste lastenverlichting heeft hij in de begroting voor volgend jaar al geaccepteerd dat het tekort uitkomt op 1,8 procent, even hoog als dit jaar. „En we moeten wel een dalende lijn in het tekort houden". Pas als het tekort dit jaar onverwacht lager uitvalt, komt er extra financiële ruimte voor het kabinet. „Maar tekorten zijn nu eenmaal moeilijk te voorspellen".