Het uitstel valt allerminst in goede aarde bij het bedrijfsleven, ANWB, natuur– en milieuclubs en wethouders van Amsterdam en Den Haag, steden geplaagd door files en luchtvervuiling.

Volgens ANWB–topman G. van Woerkom heeft de regering het advies–Nouwen naast zich neergelegd. Hij doelde op de club van zijn voorganger, met werkgeversorganisaties VNO–NCW, MKB, vervoersorganisatie TLN, lagere overheden en natuurorganisaties plus de ANWB zelf, die na moeilijke gesprekken in mei een eensgezind advies uitbracht over een landelijke kilometerprijs.

„Een gemiste kans. Het kabinet speelt hoog spel", aldus Van Woerkom. Volgens hem is het onmogelijk de komende tien jaar alle partijen weer op één lijn te krijgen. De gemeenteraadsverkiezingen van maart 2007 zouden ermee te maken kunnen hebben gehad.

Amsterdams wethouder Van der Horst kraakte de verkeersplannen, vervat in de door Peijs toegelichte vernieuwde Nota Mobiliteit, als „niets nieuws" en „een beetje slap". De aanpak van de verkeersproblemen moet een tandje hoger, maar dat ziet hij niet. Zijn Haagse collega Bruins mist ondanks het omarmen van het principe van beprijzing van het autorijden, een verankering daarvan. „Hoe beter je het verankert, hoe gemakkelijker de vervolgstappen".

Volgens VNO–NCW is het teleurstellend dat het kabinet niet het politieke startsein wil geven voor een systeemhervorming. Want met de kilometerprijs, hoger voor vervuilende auto’s en in de spits, zouden wegenbelasting en deels de aanschafbelasting (BPM) verdwijnen.

Het kabinet wil wel alvast vier tot zes knelpunten versneld aanpakken, zoals Nouwen voorstelde. Maar minister Peijs ontkende dat het kabinet heeft gekozen voor het aanpakken van file–hotspots in de Randstad, omdat in de stukken een lijstje stond met maar één knelpunt daarbuiten (de A2 Maasbracht–Geleen).

Volgens de bewindsvrouw mogen de provincie meepraten over de vraag welke knelpunten zo opgelost worden. Dat is mede reden voor MKB–Nederland om ook een stem in het kapittel te eisen. Deze werkgeversclub is maar voorzichtig positief over de knelpuntenaanpak. Het is niet duidelijk om welke knooppunten het precies gaat, evenmin als de financieringsconstructie helder is.

Het kabinet wil de aanleg voorfinancieren en de rente over leningen bekostigen uit een „versnellingsprijs" voor de gebruiker, zoals in de nota de door Nouwen voorgestelde knelpuntenheffing heet. Die gaat in zodra de weg er ligt, en niet eerder zoals Nouwen voorstelde, maar stopt als de kosten betaald zijn. Op een website kan de automobilist dat allemaal straks bijhouden, aldus Peijs. Er blijft naar haar zeggen een gratis alternatieve route. Namens de provincies waarschuwde Zuid–Hollands gedeputeerde J. Van Nieuwenhoven echter voor het gevaar van sluipverkeer. Slecht voor de verkeersveiligheid en de luchtkwaliteit.

In de Tweede Kamer zijn CDA, VVD en LPF op de hand van het kabinet. De VVD–positie valt op. Fractiespecialist Hofstra kwam vorig jaar met een plan voor een kilometerplan en stelde samen met PvdA–collega Dijksma een opmerkelijke motie op voor prijsbeleid nog voor 2007. De Kamer omarmde die eind 2004.

Hofstra zegt het eens te zijn met het realistische beeld dat het kabinet schetst in de nota. Er is volgens hem geen zicht op de financiële haalbaarheid. Dat hij zou zijn gezwicht voor zijn fractieleider Van Aartsen, bang als die zou zijn om kiezers te verliezen, ontkende hij.

Volgens Hofstra is het overigens de vraag of de Kamer de nota zomaar overneemt. CDA–collega Van Hijum, hoezeer die Peijs „nuchtere stap–voor–stapbenadering" prees, wil de knelpuntenheffing alleen onder strikte voorwaarden, zoals een gratis alternatief, aanvaarden. Dat moet beter opgehelderd dan nu in de nota.

Een teleurgestelde regeringspartner D66 haakt af. De LPF, altijd al tegenstander van een kilometerheffing, zorgt echter niet voor het eerst voor een Kamermeerderheid om geen besluit over de kilometerheffing te nemen.

„Blijkbaar rekent minister Peijs op een daadkrachtiger opvolger", reageerde de PvdA fijntjes. De grootste oppositiepartij is ernstig teleurgesteld. De nota geeft geen enkel perspectief over wanneer en waar met beprijzen kan worden begonnen. Tegenover het slechts elke twee jaar monitoren van de kosten stelt de PvdA voor om de markt actief te betrekken bij het probleem van de hoge invoeringskosten.