CDA-gedeputeerde J. Ploeg (Financiën) juicht het plan van minister Brinkhorst toe en heeft al een bestemming voor het geld. „In het nieuwe jaar richten we de ontwikkelingsmaatschappij Duurzaam Friesland op”, zegt Ploeg. „Die maatschappij gaat investeren in infrastructuur, zoals de aanleg van wegen, de snelle spoorverbinding met het noorden en het uitdiepen van vaarroutes. Verder gaat er geld naar musea, een nieuw provinciehuis en toerisme.”

De gedeputeerde wijst erop dat Friesland op het moment krap bij kas zit en dus iedere euro goed kan gebruiken. „We hebben financiële ambities, maar krijgen tegelijkertijd minder geld van de Europese Unie en van de rijksoverheid. Nu we het energiegeld eerder krijgen, kunnen we toch investeren.”

De gemeenten en provincies hebben nu nog alle aandelen van de energiebedrijven in handen. Volgens het voorstel van Brinkhorst worden de bedrijven gesplitst. De netwerken blijven voor 51 procent in handen van de overheid, de overige aandelen mogen worden verhandeld. Bedrijven zoals Nuon en Essent komen los te staan van de overheid en worden gewone commerciële bedrijven, die zich toeleggen op de levering van energie.

Ploeg is hier opgetogen over. „Tientallen jaren hebben wij als overheden te weinig dividend gekregen van de energiebedrijven. Die besteedden het geld liever aan andere zaken, zoals sponsoring van voetbalclubs en avonturen in het buitenland. De politieke controle is altijd slecht geweest. Nu moeten ze echt aan de slag met commerciële activiteiten en kunnen ze niet meer leunen op een monopoliepositie.”

Normaal gesproken kunnen de gemeenten en provincies hun aandelen in de energiesector pas verzilveren als de wet van kracht wordt. Dat kan nog wel enkele jaren duren. Friesland denkt al vanaf 1 januari te kunnen beschikken over het geld door voorfinanciering te regelen. Gedeputeerde Ploeg verwacht in september of oktober met de banken een akkoord over de constructie te kunnen sluiten.

Via de banken denkt Ploeg de komende jaren 500 miljoen tot 1 miljard euro te kunnen krijgen. Uiteindelijk denkt de bestuurder nog een paar honderd miljoen euro meer over te houden aan de verkoop van de energieaandelen.

Ploeg erkent dat het parlement nog wel moet instemmen met het voorstel van Brinkhorst, maar verwacht daar geen problemen. „Een ruime kamermeerderheid steunt het plan van Brinkhorst. Mijn eigen partij helaas nog niet, maar ik heb goede hoop dat dat snel verandert. Binnenkort praat ik weer met onder anderen fractievoorzitter Verhagen.”