Maandag doet de rechtbank in Rotterdam uitspraak tegen drie jongens die verdacht worden van een groepsverkrachting van een 11-jarig meisje. Tijdens de behandeling van die zaak pleitte officier van justitie E. Pols voor een gedegen onderzoek naar de oorzaken van groepsverkrachtingen. Justitie had daartoe al eens eerder opgeroepen na een eerdere groepsverkrachting.

Volgens Jonker gaat het zoeken naar verklaringen voor het seksuele wangedrag met de tijd mee. „Tien jaar geleden zouden 06-sekslijnen en de televisieserie Baywatch jongeren aanzetten tot onzedelijk gedrag". Jonker vindt daarom meer onderzoek naar groepsverkrachtingen hard nodig. „Nieuwe media en MTV zouden best een rol kunnen spelen bij verkrachtingen, maar zijn zeker niet de enige factoren. Groepsverkrachtingen kwamen ook voor toen MTV nog niet bestond. Helaas zijn groepsverkrachtingen van alle tijden. Meer onderzoek kan duidelijk maken wat de jongens beweegt".

Groepsverkrachtingen ontstaan door een combinatie van factoren, denkt Jonker. Zo komen de betrokken jongens veelal uit achterstandswijken in de grote steden. De jongens hebben een laag niveau, verschuilen zich achter de groep, krijgen thuis weinig steun en hebben niet veel toekomstperspectief. „Veel van die jongens zijn erg beïnvloedbaar. Het enige reflectiekader dat ze hebben zijn hun vrienden. Ouders werken vaak, op school worden seksuele normen en waarden zelden besproken. Als het in de groep normaal is om gezamenlijk seks te hebben met een meisje, dan gaan die jongens daarin mee", concludeert Jonker.

Ook uitgebreide seksuele voorlichting zou veel kunnen schelen, denkt Jonker. Door uit te leggen wat de gedragsregels zijn op seksueel gebied, zijn de normen duidelijk bij de jongeren voordat ze over de schreef gaan. „Het merendeel van de jongens die we hier zien, weet technisch wel hoe het zit met seksualiteit, maar heeft geen idee van de normen en waarden die erbij horen. Dat moet iemand ze vertellen".

Jaarlijks komen ruim 600 jongens tussen de 12 en 18 jaar voor de rechter voor een zedendelict. Ongeveer 150 van hen komen terecht bij de Rutgers Nisso Groep. Dat aantal is al jarenlang ongeveer hetzelfde. „De jongens die hier binnenkomen, zien zichzelf nog niet als aanrander of verkrachter. Ze weten wel dat ze iets verkeerd hebben gedaan, omdat ze voor de rechter moesten komen. Ze hebben nog weinig besef van de ernst van hun delict", zegt Jonker.

Ook het idee dat meisjes meteen seks willen als ze een beetje flirten, moet er dan nog uitgewerkt worden, stelt Jonker. „Praten over het delict en over de signalen dat een meisje afgeeft helpt daarbij. Veel van de jongens snappen wel dat een meisje niet wil als ze schopt en slaat. Maar als ze zegt dat ze niet wil of verstijft is van angst, dan komt die boodschap niet over. Daar moeten de jongens tijdens de training veel gevoeliger voor worden".

Zeventig procent van de jongens die bij Jonker langskomen zijn aanranders, de rest zijn zogeheten meelopers bij een groepsverkrachting. „Wij krijgen de lichte gevallen". De jongens die naast het zedendelict een psychische stoornis of een verslaving hebben, gaan meestal naar een forensische polikliniek, waar ze anderhalf jaar behandeld worden. De echt zware gevallen komen terecht in justitiële inrichtingen zoals Harreveld", licht Jonker toe.

De jongens die bij de Rutgers Nisso Groep terechtkomen zijn volgens Jonker vaak nog bij te sturen. „Die doen het niet nog eens nadat ze de leerstraf hebben voltooid", zegt Jonker. „We moeten ons veel meer zorgen maken over de soloplegers. Dat zijn vaak jongens met meer problemen".

Is het spreekwoordelijke kwartje na elf bijeenkomsten van de leerstraf nog niet gevallen, dan houdt de Raad voor de Kinderbescherming de jongens verder in de gaten of onderneemt de jeugdreclassering actie.